Ben je een liefhebber van mooie planten, exotische bloemen of van natuur in het algemeen? Dan moet je echt eens naar een botanische tuin gaan. De oorspronkelijke naam van de botanische tuin is ‘hortus botanica’, oftewel een plantentuin. Maar niet zomaar een. Van origine hebben deze tuinen een wetenschappelijke functie, om planten en bloemen verder te onderzoeken. Daarnaast worden sommige zeldzame planten behoed voor uitsterving, omdat de botanische tuin deze planten kweekt en beschermt. Dat betekent dat een hortus botanica vaak bijzondere flora heeft, die je niet zomaar in de achtertuin zult zien. Oftewel, bezoek een mooie botanische tuin in Nederland! Hieronder vind je 8 tuinen die de moeite waard zijn.
1. Hortus botanicus Haren (Haren, Groningen)
De Hortus botanicus (verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen) is de belangrijkste botanische tuin van Noord-Nederland. Bovendien is het een van de grootste en oudste botanische tuinen van het hele land! Tot 1980 speelde de tuin een grote rol in wetenschappelijk plantenonderzoek. Daarna werd de tuin een paar jaar verpacht aan commerciële partijen, maar sinds 2002 is de Hortus weer in bruikleen van de RUG, via Stichting Behoud Groene Hortus.
Wat kun je verwachten als je de Hortus botanicus in Haren verwacht? Meer dan 20 hectare met verschillende tuinen, waaronder de Keltische Tuin, de Watertuin, de Kruidentuin, de nieuwe Hondsrugtuin, de Floriadetuinen, de Rotstuin en de Laarmantuin (wilde plantentuin). Verder staat deze botanische tuin vooral bekend om de Chinese tuin, die jaarlijks veel bezoekers trekt.
2. Kwekerij de Groene Prins (Steenwijkerwold, Overijssel)
De Groene Prins is een exotische tuinplantenkwekerij en jungletuin. In 1990 begon de Groene Prins met het kweken van bamboe, maar inmiddels zijn ze gespecialiseerd in diverse exotische, winterharde tuinplanten. Denk hierbij aan palmen, tuinbanen, varens, bamboe’s, palmen, Camellia’s een Eucalyptussen. Al deze planten worden biologisch (zonder chemische bestrijdingsmiddelen) gekweekt, en zijn jarenlang getest op winterhardheid. Dat wil zeggen dat de plant in de winter kan overleven, oftewel, vorstbestendig is.
Wil je de exotische tuin en kwekerij bezoeken? Dat kan op afspraak, op vrijdag en zaterdag. Je krijgt dan een rondleiding van Hans Prins, de eigenaar van de Groene Prins. Hij is echt een expert, en kan je van persoonlijk advies voorzien als je zelf een plant wil aanschaffen. Bovendien zit hij boordevol verhalen over de tropische planten in zijn tuin.
3. Hortus overzee (Den Helder, Noord-Holland)
Hortus overzee heeft een lange geschiedenis, die interessant is om even te vermelden. Het is namelijk zo dat Den Helder een marinestad is, waarvan de inwoners echte wereldreizigers zijn. Vroeger nam men nog wel eens speciale planten mee vanuit de Antillen of het voormalige Nederlands Indië. Een aantal van die planten belandden dan in Hortus Overzee, de gemeentelijke kwekerij van Den Helder.
Inmiddels is het botanisch kassencomplex Hortus Overzee niet enkel een wetenschappelijk centrum meer. Het is uitgegroeid tot een toeristische attractie voor plantenliefhebbers. Je vindt hier onder andere kleurrijke planten van over de hele wereld en een Japanse tuin met alles erop en eraan: van koikarpers, tot schildpadden en natuurstenen bruggetjes.
4. Trompenburg Tuinen & Arboretum (Rotterdam, Zuid-Holland)
Trompenburg Tuinen & Arboterum is het thuis voor een hele bijzondere collectie van bomen, bollen en knollen en vaste planten. Wat Trompenburg onderscheidt van andere botanische tuinen, is dat zij gespecialiseerd is in bomen. ‘Arboretum’ is namelijk de term voor een botanische term die specifiek gericht is op bomen, zoals in dit geval de Quercus (eikenbomen), Fagus (beukenbomen), Ilex (hulstbomen) en Hosta. Verder is Trompenburg sinds 2018 verrijkt met het Voedselbos de Overtuin. Dit ecosysteem is ontworpen aan de hand van ecologische principes. Terwijl je door deze tuin wandelt, leer je allerlei interessante dingen over dit natuurlijke bos.
Trompenburg Tuinen & Arboretum is naar eigen zeggen meer dan een tuin. Je vindt er namelijk ook een Woestijnkas, theehuis (met terras), een volière en een tuinwinkeltje. Daarnaast kun je hier elke zondagmiddag terecht voor een wandeling met een gids, een workshop of een lezing. Bovendien is het vier keer per jaar tijd voor een bijzonder evenement: eenjarigenverkoop, voorjaarsplantendag, herfstfair en kerstmarkt. Op de website van Trompenburg vind je meer informatie over deze plantenevenementen.
5. Utrechtse Botanische Tuinen (Utrecht, Utrecht)
Sinds jaar en dag (om precies te zijn, 1693) zijn de Utrechtse Botanische Tuinen al onderdeel van de Universiteit van Utrecht. De tuin ligt letterlijk in het universitaire centrum de Uithof. Vandaag de dag is de belangrijkste functie nog steeds het plantenonderzoek- en onderwijs. Daar is in de loop der jaren echter wel een functie bijgekomen: namelijk publiek bekend maken met de planten, maar ook natuurbescherming op (inter)nationaal niveau.
Wat kun je verwachten als je de Botanische Tuinen in Utrecht gaat bezoeken? Je wandelt door zo’n 9 hectare tuinen, aangelegd op en rondom Fort Hoofddijk. Het oppervlak is opgesplitst in verschillende delen, waaronder de Rotstuin, de Evolutietuin, de Ontdektuin, de Tropische Kassen, de Vogelhut, het Bijenhotel en het Bamboebos en Taxodiummoeras.
6. De Hortus Botanicus (Leiden, Zuid-Holland)
Ben je benieuwd naar de oudste botanische tuin van Nederland? Dan moet je naar Leiden gaan, die verbonden is aan de Universiteit Leiden. In het centrum van Leiden werd de botanische tuin in 1590 aangelegd, om in de loop der jaren een aantal hoogtepunten mee te maken. Zo was daar Carolus Clusius, die de eerste groten tulpencollectie van Europa kweekte. Of neem Philipp Franz von Siebold, die in totaal zo’n 700 bijzondere plantensoorten uit China en Japan importeerde. Zo bloeide de Hortus Botanicus in Leiden letterlijk en figuurlijk uit tot het groene hart van Leiden. Bezoekers kunnen hier heerlijk wandelen, onderzoek doen naar de speciale collectie, de kassen te bekijken of meer informatie in te winnen over projecten van Hortus Botanicus Leiden.
7. Hortus Nijmegen (Nijmegen, Gelderland)
Hortus Nijmegen is een botanische tuin en tevens theetuin, gelegen in Park Brakkenstein. Laten we beginnen met de botanische tuin. Deze bestaat uit verschillende nagebootste landschappen, waar de planten- en bomengroei zoveel mogelijk natuurlijk plaatsvindt. Als je hier gaat wandelen, passeer je onder andere heide, moeras met rietkragen, kalkgrasland met diverse bloemen en verschillende soorten bos.
In het hart van de botanische tuin vind je de de Theetuin. Hier kun je lekker iets drinken, temidden tussen de bloemen. Als het slechter weer is, kun je terecht in de kas, waar je warm en droog zit. Af en toe is er zelfs een activiteit, zoals een akoestisch muziekoptreden of een workshop. Op de website van de Hortus Nijmegen kun je meer informatie vinden over dat soort initiatieven.
Misschien denk je nu: wat is de link met educatie en wetenschap? De Hortus Nijmegen is wel degelijk bezig met onderzoek naar planten. Bovendien besteden ze erg veel aandacht aan de educatie van haar bezoekers. Je kunt hier bijvoorbeeld rondleidingen krijgen, of een kindervoorstelling bezoeken. Dat maakt Hortus Nijmegen tot een leuk en educatief uitje voor de kids, bijvoorbeeld voor een schoolreisje.
8. De Hortus (Amsterdam, Noord-Holland)
In 1638 zette De Hortus in Amsterdam zichzelf op de kaart, en behoort daarmee tot een van de oudste botanische tuinen van Nederland, zelfs van de wereld. Net als de botanische tuin van Leiden, Utrecht en Haren. Met maar liefst 4.000 soorten planten uit de hele wereld, is De Hortus tot op de dag van vandaag een oase van rust in een drukke stad.
Wat ons opvalt, is dat de Hortus een heel uitgebreid aanbod heeft, zowel voor bezoekers als voor scholen, onderzoekers en andere onderwijsinstellingen. Er is een educatief programma voor het basisonderewijs, buiten/naschoolse opvang, hoger onderwijs en volwassenen. Daarnaast zijn er een heleboel leuke activiteiten voor de niet-educatieve bezoeker. Wat dacht je bijvoorbeeld van een medicinale plantencursus, een workshop microscopie, evolutiecursus of een kunst- en muziekinstallatie? Zelfs in de winter kun je in de Hortus terecht voor allerlei originele activiteiten die altijd een link hebben met de planten en bloemen in de tuin.
Andere botanische tuinen in Nederland
In dit artikel hebben we de mooiste botanische tuinen van Nederland besproken, maar voor de liefhebber zijn er nóg meer tuinen om te bezoeken. Bijvoorbeeld:
- Bio Garden (Groningen)
- De Kruidhof Hortus (Friesland)
- Pinetum Ter Borgh Anloo (Drenthe)
- De Stekkentuin (Flevoland)
- De Luie Tuinman (Drenthe)
- Belmonte Arboretum (gelderland)
- De Oude Hortus (Utrecht)
- Botanische Tuin Zuidas (Noord-Holland)
- Keukenhof (Zuid-Holland)
- Botanische tuinen Afrikaanderwijk (Zuid-Holland)
- Botanische Tuin Arboretum Oudenbosch (Noord-Brabant)
Bekijk ook deze gerelateerde artikelen
Dit artikel is geschreven door Anne von Gleich
Anne is freelance tekstschrijver en content marketeer bij Sans Plus. Met oog voor detail en hart voor de doelgroep brengt ze elk verhaal tot leven.
Website LinkedIn
De 9 meest luxe hotels van Nederland 
33 Natuurspeeltuinen in Nederland 
7 x De leukste rommelmarkten van Rotterdam 
7 leukste winterpretparken 
Wat kun je allemaal gratis krijgen op je verjaardag? 
8x Michelin restaurants in Nederland 
12 leukste plekken om te lunchen in Breda 
De leukste 11 zwembaden van Tilburg en omgeving 
3 x De leukste trampolineparken in Rotterdam 
Ontbijten in Rotterdam; 7 leuke spots 