Alles wat je moet weten als je je radiator wilt vervangen

Als je op het punt staat om een oude radiator in je huis te vervangen dan is dat een goed moment om na te denken over zowel het comfort van je huis als het interieur. Een radiator is in de eerste plaats natuurlijk bedoeld om een ruimte te verwarmen, maar kan met een mooi ontwerp ook een echte toevoeging zijn op de uitstraling van je woning. Kies je voor een prachtige designradiator, of is een conventionele paneelradiator in jouw geval toch beter?

In dit artikel leggen we je alle opties uit, bijvoorbeeld welke soorten radiatoren er tegenwoordig allemaal zijn. Ook laten we je zien hoe je zelf het benodigde vermogen van de nieuwe radiator kunt berekenen. Dat is natuurlijk heel belangrijk, want je wilt er altijd lekker warmpjes bij zitten. Tot slot geven we je ook een handig stappenplan voor het zelf vervangen van een oude radiator.

Het gewenste vermogen bepalen

Wanneer je een radiator gaat vervangen is dat een mooi moment om te bepalen welk vermogen er nodig is om de ruimte in kwestie voldoende te verwarmen. Vind je de temperatuur er regelmatig te hoog of te laag, dan kan het heel goed zijn dat het vermogen van de oude radiator niet goed was gekozen.

Gelukkig is er een handige rekensom waarmee je zelf kunt bepalen wat het vermogen van je nieuwe radiator moet worden. Dit is afhankelijk van een aantal verschillende factoren. De belangrijkste daarvan zijn:

• De gewenste temperatuur – Hou voor een woonkamer ongeveer 22 °C aan en voor een badkamer rond de 24 °C. Voor een hogere temperatuur is meer vermogen nodig per kubieke meter. Bij 22 °C is dit bijvoorbeeld 85W per m³, bij 24 °C komt het neer op 93W per m³.
• De inhoud van de ruimte in m³ – Dit wordt berekend door de lengte, de breedte en de hoogte van de ruimte met elkaar te vermenigvuldigen. Deel dit op in kleinere blokken wanneer de ruimte geen rechthoekige vorm heeft.

Nu kun je al de eerste rekensom maken die een goede schatting geeft van het benodigde vermogen van de radiator. Vermenigvuldig daarvoor het aantal m³ dat je hebt berekend met het benodigde vermogen (in Watt) van de ruimte.

Rekenvoorbeeld1: Een badkamer van 3m lang, 2m breed en 2m hoog heeft een inhoud van 12 m³. Om de temperatuur op 24 °C te krijgen moet de radiator een minimaal vermogen van 12 x 93 = 1116W hebben.

Rekenvoorbeeld2: Een keuken van 5m lang, 3.5m breed en een hoogte van 2.5m heeft een inhoud van 43,75 m³. Er wordt voor keukens meestal een temperatuur van 20  °C aangehouden, wat overeenkomt met 77W per kubieke meter. Dat levert een totaal benodigd vermogen op van 43,75 x 77 = 3368W op. Deze ruimte zal waarschijnlijk meerdere radiatoren moeten hebben, waarbij dit vermogen het beste ongeveer gelijkmatig over de radiatoren kan worden verdeeld.

Aanvullende factoren voor de berekening

Naast deze kale rekensom zijn er echter ook nog wat aanvullende aspecten van een ruimte waar je rekening mee moet houden:

• Hoeveel buitenmuren de ruimte heeft – Hoe meer buitenmuren, hoe meer warmteverlies en hoe hoger de capaciteit van je radiator dus moet zijn.
• De mate waarin de ruimte is geïsoleerd – Een buitenmuur met een bovengemiddeld goede isolatie vergt minder vermogen van je radiator. Heb je een bijzonder goed geïsoleerde woning, dan kun je ongeveer 10% van het benodigde vermogen afhalen.
• Of er al een andere warmtebron aanwezig is – Denk bijvoorbeeld aan vloerverwarming, iets wat je tegenwoordig ook steeds vaker in bijvoorbeeld de badkamer ziet. Het vermogen van deze aanvullende warmtebron moet je in mindering brengen bij het totaal benodigde vermogen voor de ruimte in kwestie.

Verschillende typen radiatoren

Er zijn een aantal verschillende typen radiatoren. Welke je het beste zelf kiest heeft niet alleen met smaak te maken. Veel mensen kiezen tegenwoordig voor een designradiator omdat die er zo mooi uit ziet. Maar het is daarbij wel belangrijk om eentje te kiezen die het vermogen heeft dat er voor de ruimte in kwestie nodig is.

Dit zijn momenteel de meest gebruikte radiatoren in woonhuizen:

Designradiatoren

Een designradiator is in de eerste plaats ontworpen om je interieur een moderne uitstraling te geven. Omdat deze radiatoren vaak dun zijn uitgevoerd zijn ze niet automatisch voor het verwarmen van elke ruimte geschikt. Let daarom goed op het vermogen en ga niet puur op het uiterlijk van de radiator af.

Het grootste voordeel van designradiatoren is natuurlijk dat ze er vaak geweldig uit zien. Een nadeel kan zijn dat ze al snel vrij duur worden, helemaal wanneer je er eentje nodig hebt met wat meer vermogen. Het is daarom vaak een goed idee om designradiatoren als aanvullende verwarming in te zetten, naast vloerverwarming of een andere warmtebron.

Paneelradiatoren

De paneelradiator is de meest gebruikte radiator. Dit type radiator bestaat uit een of meer panelen waar warm water doorheen stroomt. Tussen de platen zijn vaak convectoren aangebracht, die ervoor zorgen dat de warmte optimaal aan de omgeving wordt afgegeven. Je kunt paneelradiatoren in zowel horizontale als verticale uitvoeringen krijgen.

De paneelradiator is meestal voorzien van geribbelde zijden, ook dit zorgt voor een betere warmteafgifte. Je kunt echter ook vlakke paneelradiatoren krijgen, die een moderne uitstraling hebben vergelijkbaar met een designradiator. Bij ruimtes met een grote inhoud zijn een of meerdere paneelradiatoren met een hoog vermogen vaak de beste keus.

Afhankelijk van het aantal panelen en convectoren zijn er meerdere typen te paneelradiatoren onderscheiden, die aangeduid worden met een nummer:

• Type 10: 1 paneel, geen convector.
• Type 11: 1 panelen, 1 convector.
• Type 20: 2 panelen, geen convector.
• Type 21: 2 panelen, 1 convector
• Type 22: 2 panelen, 2 convectoren
• Type 33: 3 panelen, 3 convectoren

Zelf een radiator vervangen

Een radiator vervangen is helemaal geen ingewikkelde klus voor de gemiddelde doe-het-zelver. Het is echter wel handig om dit samen aan te pakken, want ook leeg kan een radiator behoorlijk zwaar zijn en je wilt natuurlijk niets beschadigen of jezelf pijn doen. Zorg voor voldoende doeken zodat je restwater op kunt vangen, neem de tijd voor elke stap en doe deze klus bij voorkeur op een dag dat het niet al te koud is, zodat je niet meteen in de problemen komt als het allemaal wat langer duurt dan je had gehoopt.

Stap 1: De radiator en leidingen leeg laten lopen

Voordat je de oude radiator kunt gaan verwijderen is het belangrijk om zoveel mogelijk van het water in de radiator en de CV-leidingen te laten lopen. Ga daarbij op de volgende manier te werk:

Haal eerst de stekker van de CV-ketel uit het stopcontact. Doe dan een slang aan de aftapper van een radiator op de benedenverdieping en zorg dat het water door die slang weg kan stromen of wordt opgevangen. Draai de aftapper open en wacht tot het water minder snel begint te stromen. Ga dan naar de bovenste verdieping en draai daar een ontluchter open. Nu draai je de aftapkraan open van de radiator die je wilt verwijderen en wacht tot die leeg is gestroomd. Draai dan de aftapkraan weer dicht.

Stap 2: De oude radiator verwijderen

Draai de af- en aanvoerleidingen van de radiator los. Dit doe je het beste met een verstelbare moersleutel (in de volksmond wordt deze sleutel ook wel een Bahco genoemd – alhoewel dit een merknaam en geen type is). Schroef de radiator daarna los van de muur en voer hem af zodat je plaats maakt voor de nieuwe radiator.

Let op: er blijft na het aftappen vrijwel altijd water achter in de radiator. Dit is vies water, soms met roest erdoor. Bescherm dus je vloer zoveel mogelijk met doeken en/of plastic en hou de radiator zo recht mogelijk.

Hang je de radiator nog niet op maar wil je wel weer je CV aan kunnen zetten? Dop dan de leidingen af en ga verder met stap 5, om later weer terug te keren naar dit stappenplan bij stap 3.

Stap 3: Het leidingwerk aanpassen

Wanneer je een nieuwe radiator hebt gekocht is er een grote kans dat je niet goed uitkomt met de leidingen. Je kunt dit leidingwerk verleggen of verlengen met buizen en knelkoppelingen. Gebruik een pijpensnijder voor het op maat maken van de buizen en haal scherpe stukjes weg met een ontbramer om tikken en fluiten in de leidingen te voorkomen.

Wanneer je liever leidingen buigt in plaats van knelkoppelingen te gebruiken kun je dit doen met een buigijzer. Dit kan veel werk schelen en je hebt minder plekken waar lekkage op kan treden, maar het vergt wel wat pas- en meetwerk om dit goed te doen.

Stap 4: De nieuwe radiator plaatsen

Wanneer je de aansluitingen op de juiste plek hebt zitten kun je de nieuwe radiator plaatsen. Monteer daarvoor eerst de benodigde hulpstukken op de radiator, zoals de (thermostaat-)kraan, de ontluchter en de aftapper. Monteer vervolgens de beugels of het andere bevestigingsmateriaal aan de muur. Hang de radiator in de beugels en sluit de leidingen aan. Pas op dat je de koppelingen niet al te strak aandraait. Vast is vast, wanneer je overdrijft kun je juist lekkage krijgen.

Stap 5: Het CV-systeem opnieuw vullen

Zodra de nieuwe radiator op zijn plek hangt en is aangesloten kun je het CV-systeem opnieuw gaan vullen.

Check in de eerste plaats bij elke radiator of zowel de ontluchter als de aftapkraan dicht zijn gedraaid. Ga naar het vulpunt en koppel de waterslang hieraan. Draai de kraan open en vul het systeem. Doe dit in eerste instantie tot ongeveer 1.8 bar en controleer dan of er nergens lekkage is. Doe dit door het hele huis en dus niet alleen bij de nieuwe radiator, wie weet staat er toch nog ergens een aftapkraan open. Draai bij de nieuwe radiator de koppelingen nog een slag aan als die nog wat lekken.

Als er nergens (meer) iets lekt kun je het systeem gaan ontluchten en opnieuw bijvullen als daardoor de druk te laag wordt. De juiste druk is ergens tussen 1.5 en 2 bar. Gaat dit alles goed en lekt er nog steeds niet, doe dan de stekker van je CV-installatie weer in het stopcontact en geniet van de warmte van je nieuwe radiator.

Dit artikel is geschreven door Dik de Graaf

Fanatiek blogger voor Dik.nl en altijd op zoek naar diepgang. Bijt zich helemaal vast in een onderwerp om alles tot in de puntjes uit te zoeken. Gek op reizen, sporten en lezen.

Website