Waar let je op bij het kiezen voor een energiecollectief?

Energie. Eén van de vaste lasten waar iedereen elke maand opnieuw mee te maken krijgt. Of je nu arm bent of rijk, groot woont of klein: niemand kan zonder elektriciteit. In de zoektocht naar energie sta je voor een paar keuzes. Een belangrijke, eerste stap is: wil je een energieleverancier of een energiecollectief? In dit artikel leggen we gedetailleerd uit wat een energiecollectief is en wat de voor- en nadelen zijn. Maar we beginnen het artikel met een antwoord op de hoofdvraag: “Waar let je op het bij het kiezen van een energiecollectief?”

---

Waar let je op bij het kiezen voor een energiecollectief?

De keuze voor een energiecollectief is belangrijk, want je zit er minimaal een jaar aan vast. Er zijn dan ook een aantal aandachtspunten die je bij langs moet lopen voordat je je definitief aansluit bij een collectief. Hieronder zetten we deze aandachtspunten op een rij:

In- of exclusief bijkomende kosten

Vaak baseer je een keuze op de prijs van het winnende aanbod. Dat is immers de prijs die de consument gaat betalen. Of toch niet? Je moet goed kijken of de kosten voor het energiecollectief wel of niet zijn opgenomen in de prijs van het winnende bod.

Onafhankelijke of afhankelijke energieveiling

Is de aanbieder wel of niet van de energieveiling afhankelijk? Het is beter om je aan te sluiten bij een onafhankelijk collectief.

Hoe werkt het met overstappen?

Kun je gemakkelijk overstappen? Kan dat het eerste jaar al, of pas op lange termijn? Moet je een boete betalen als je overstapt en zo ja, wat bedraagt deze boete dan? Dit zijn belangrijke voorwaarden om voor jezelf op een rijtje te zetten. Hetzelfde geldt voor de definitie die energiecollectieven hanteren voor ‘vrijblijvend’. Wat verstaan zij precies onder vrijblijvend? Is het echt vrijblijvend of is het een marketingterm om meer mensen warm te maken voor het collectief?

Voorwaarden voor de inkoop van energie

Wat zijn de voorwaarden? Zijn deze voorwaarden duidelijk? Voldoen deze voorwaarden aan jouw eigen normen, waarden wensen et cetera? Voordat je jezelf aansluit bij een collectief, is het belangrijk om je kritisch op te stellen ten aanzien van de voorwaarden van de energieveiling.

---

Wat is een energiecollectief?

Hierboven las je waar je op moet letten als je een energiecollectief uitkiest. Maar weet jij überhaupt wat een energiecollectief is? Tijd voor een opfrismomentje! Wij leggen het hieronder uit. In Nederland zijn er twee manieren waarop jij jouw energie af kunt sluiten, namelijk:

1. Rechtstreeks via een energieleverancier
2. Indirect via een energiecollectief dat is aangesloten bij een bepaalde energieleverancier

Die eerste optie is ons allemaal wel bekend. Dat geldt niet voor het energiecollectief: wat is dat precies? In ieder geval kun je deze term niet met ‘energieleverancier’ verwarren. Want een energiecollectief levert de energie voor een grotere groep klanten. Gezamenlijk. Iedereen maakt samen gebruik van dezelfde energie, geleverd vanuit het energiecollectief, in plaats van dat individuele klanten energie van verschillende energieleveranciers gebruiken.

Soorten energiecollectieven

In Nederland zijn er twee verschillende soorten energiecollectieven, namelijk:

• Doorlopende, onafhankelijke energiecollectieven
• Energiecollectieven met een eenmalige veiling

Energiecollectieven met een eenmalige veiling kiezen voor een energieleverancier met wie ze vanaf dan in zee gaan. Als je echt jaarlijks de beste deal wil, kun je beter kiezen voor een doorlopend, onafhankelijk energiecollectief. Deze doen elk jaar opnieuw een veiling om de beste keuze voor energie vast te stellen.

Hoe komt een energiecollectief aan energie?

Een energiecollectief koopt stroom in voor de volledige groep klanten. Dat doen ze bij een energieleverancier die het beste is voor het desbetreffende energiecollectief. Vaak gebeurt dit door middel van een veiling. Hierbij is het energiecollectief de veiler, en zijn de energieleveranciers de bieders. De energieleverancier met het beste bod, vaak de laagste prijs, ‘wint’ de veiling en moet daarna de grote groep klanten van het energiecollectief van energie gaan voorzien.

---

Kenmerken van energiecollectieven

Je weet nu in grote lijnen wat een energiecollectief inhoudt. Maar wist je ook dat er ontzettend veel verschillende energiecollectieven zijn? Dus er zit niet alleen verschil in energieleveranciers, maar ook in energiecollectieven. We hebben een aantal belangrijke kenmerken voor je op een rijtje gezet:

Vrijwillig initiatief

Een energiecollectief ontstaat vaak vanuit een idealistisch en/of sociaal-maatschappelijk oogpunt. Dat betekent in de praktijk dat veel energiecollectieven worden geïnitieerd door een groep vrijwilligers. Als het initiatief uitmondt in een professionele energie-organisatie, is het meestal niet meer mogelijk en wordt er daadwerkelijk personeel aangenomen. Maar het is in ieder geval goed om te weten dat het energiecollectief meestal niet uit winstoogmerk wordt gestart.

Vaak nemen bewoners deel aan een energiecollectief

Dat komt omdat een lokaal energiecollectief helemaal is afgestemd op de regio. Factoren zoals de hoeveelheid wind, de ruimte (of het gebrek) voor of aan zonnepanelen zorgen dat een collectief anders kan/moet worden ingevuld. Bovendien geeft een gezamenlijk energiecollectief de hele buurt de kans om goedkoop energie in te kopen via het collectief.

Energiecollectieven willen méér behalen dan voordeel

Groots energie inkopen is uiteindelijk goedkoper dan dat iedereen individueel energie koopt. Dat is ook best wel logisch. Maar dat is niet de reden dat energiecollectieven worden opgericht. Het is misschien wel de reden dat sommige mensen zich erbij aansluiten, maar een energiecollectief gaat veel verder dan dit voordeel. Ze willen namelijk duurzame energie opwekken en afzetten. Deze ambitie heeft dus een maatschappelijk draagvlak in plaats van een winstambitie.

Energiecollectief heeft directe belanghebbenden

Een energiecollectief heeft meerdere belanghebbenden. Hieronder zullen we een overzicht geven van de belanghebbenden bij een energiecollectief:

• Consumenten: de consument heeft (over het algemeen) het meeste belang bij een energiecollectief omdat het goedkoop is. Want ja, hoe groter het volume inkoop, hoe lager de prijzen worden.
• De initiatiefnemer: hoewel we net hebben geschreven over de idealistische initiatiefnemer, zit er toch zeker wel een financieel voordeel aan het starten van een energiecollectief. Dat geldt vooral voor de grotere, commerciëlere partijen. ANWB verdient bijvoorbeeld €70 per nieuwe klant en Vereniging Eigen huis €40. Vergeet niet dat hier ook alle kosten van gedekt moeten worden (zoals marketing, overstapkosten et cetera).
• De uitvoerder. Initiatiefnemers hebben niet altijd de kennis en de kunde om de energie ook daadwerkelijk in te kopen en te leveren. Daarom werken ze vaak samen met partijen die gespecialiseerd zijn in bijvoorbeeld veilingen van energie. Waarschijnlijk doen ze dit niet gratis, dus hier wordt ook een beetje marge aan toegevoegd.

---

Voordelen energiecollectief

Door bovenstaande tekst heb je misschien zelf al een beeld gevormd van mogelijke voordelen van een energiecollectief. Toch willen we deze voor de gelegenheid toch nog even op een rijtje zetten:

Lagere investering per deelnemer

Voor veel consumenten is de prijs toch echt de belangrijkste reden om zich aan te sluiten bij een energiecollectief. Het energiecollectief zal altijd de aanbieder kiezen die het beste bod doet. Wat in de praktijk neer komt op de laagste prijs (al dan niet binnen duurzaamheidsgrenzen). En hoe meer mensen de energie delen, hoe goedkoper het wordt! Denk maar aan het voorbeeld van ‘koken voor jezelf, of koken voor 4 mensen’. Hoe meer mensen mee eten, hoe beter de kosten gesplit kunnen worden.

Weinig inspanning voor de consument

Normaal gesproken kost het best wel veel werk om een energieleverancier te kiezen. Je moet wel een heleboel verschillende websites bekijken en een heleboel vervelende callcentermedewerkers te woord staan voordat je weet welke energieleverancier het goedkoopste en/of het beste is. Maar als je een energiecollectief kiest, ben je veel sneller klaar! Er zijn namelijk maar een paar echt grote collectieven waar je uit kunt kiezen. Vervolgens gaat het collectief voor jou bepalen welke energieleverancier het beste is. Dat scheelt jou weer werk! Je kunt er vanuit gaan dat je iets goed krijgt.

Geen entreevoorwaarden

Sommige energieleveranciers stellen bepaalde voorwaarden aan de huizen waar ze hun energie leveren. De woonsituatie kan nog weleens roet in het eten gooien. Gelukkig is dat niet het geval bij energiecollectieven. Deze zijn voor iedereen toegankelijk! Overstappen wordt zo een stuk makkelijker.

---

Nadelen energiecollectief

Uiteraard zijn er ook een aantal haken en ogen aan energiecollectieven. Deze zijn belangrijk om mee te nemen in je keuze: wel of geen energiecollectief? Om jou een zo objectief mogelijk beeld te geven, hebben we hieronder een aantal potentiële nadelen van een energiecollectief op een rij gezet:

Winnende energieleverancier niet voor iedereen goedkoopste

Het energiecollectief koopt het product in dat in zijn algemeenheid het goedkoopste is. Omdat er in één collectief een heleboel verschillende huishoudens zijn aangesloten, kan het zijn dat sommige mensen minder voordelig uit zijn dan andere mensen. Gelukkig is het merendeel goedkoper uit!

Niet alle energieleveranciers sluiten zich aan bij collectieven

Een energieveiling is een aparte tak van sport. Sommige energieleveranciers doen hier niet aan mee. Als jij een energieleverancier op het oog hebt die zich niet aansluit bij een collectief, kun je beter rechtstreeks energie aanvragen bij de desbetreffende leverancier.

Sommige energieproducten niet beschikbaar

Dit nadeel ligt in het verlengde van bovenstaand punt. Want ook al doet een energieleverancier mee met een veiling, dan nog kan het zo zijn dat niet alle specifieke energieproducten worden aangeboden.

---

Dus… Wel of niet aansluiten bij een energiecollectief?

Na dit artikel heb je hopelijk een iets gedetailleerd beeld van het energiecollectief. Wat het is, hoe het werkt et cetera. Wat ons betreft is het een prima keuze om je aan te sluiten bij een energiecollectief, zolang je er financieel op vooruit gaat en zolang het een onafhankelijk collectief is met een lage prijs. Als tip willen wij meegeven om de energiecollectieven vooral met elkaar te vergelijken. Er zijn diverse vergelijkingswebsites waar je in een mum van tijd te weten komt welke energiecollectieven goed, en minder goed bij jouw huishouden passen!

---

---