11 tips om te leven zonder afval

De woorden minimalisme en duurzaamheid maken in  rap tempo een ware opmars. Steeds meer mensen worden zich bewust wat ‘we’ de aarde aan doen. De oceanen verdrinken in het plastic, vuilnisbelten bereiken hoogtes van kleine middelgebergtes en dan hebben we het nog niet eens over wat de gevolgen van onze huidige maatschappij voor het klimaat betekenen. Op dagelijkse basis verzamelen we tal van verschillende soorten afval vanwege onze consumptie. Een blikje fris hier, een pak melk daar en natuurlijk de nodige etensresten. In veel gevallen gaat het allemaal in één grote grijze zak die we vervolgens dumpen in de container zodat het onze zorg niet meer is. In dit artikel geven we je tips hoe je kunt leven zonder afval, of in ieder geval je ecologische voetafdruk kunt verkleinen.

Hoe de wereld is veranderd in korte tijd

Op Facebook zwermt een bericht rond. Het gaat over een oudere man of dame die bij de kassa wordt gewezen op de caissière dat een plastic tasje tegenwoordig 10 cent kost. En dat dat dan weer komt omdat de oudere generatie niet bewust bezig was met het milieu en het klimaat. De oudere heer of dame heeft daar zo de eigen gedachten over. Die heeft namelijk de ‘goede’ tijd nog meegemaakt. De tijd waarin er geen pakken melk verkocht werden, maar je met een glazen fles naar de boer ging om je melk te halen. Was de fles leeg, dan spoelde je hem om en ging je vervolgens weer naar de boer om hem bij te laten vullen. Blikjes frisdrank? Die waren er niet. Je flessen frisdrank bracht je terug naar de winkel waar ze terug werden gebracht naar de fabriek, gesteriliseerd en opnieuw werden gevuld om weer richting winkel te gaan. De supermarkt met alle logistiek er om heen en kant-en-klare plastic verpakkingen met vlees dat op – z’n zachtst gezegd – zeer dier- en milieuvriendelijk wordt ontwikkeld was er ook niet. Je ging naar de slager voor je vlees. Naar de groenteboer voor je groenten. En naar de bakker voor je brood. Die deed het brood voor je in je broodzak. Niet in een plastic of papieren tasje.

De wereld is behoorlijk veranderd de afgelopen decennia en gelukkig worden steeds meer mensen wakker en zien ‘we’ in dat het zo niet verder kan. Dat ‘onze generatie’ er misschien niet direct de problemen van ondervindt, maar dat volgende generaties onze rekening gepresenteerd krijgen. Er zijn tal van initiatieven van bewuste mensen die proberen een betere wereld te creëren voor ons allemaal. The Ocean Cleanup van Boyan Slat bijvoorbeeld waarmee hij de oceanen wilt bevrijden van al het plastic afval dat er in rond drijft. Of het ‘ploggen’ wat uit Scandinavië is over komen waaien waarbij je tijdens je rondje hardlopen zoveel mogelijk afval verzamelt dat in de natuur rondzwerft. En zo zijn er zat mogelijkheden om zelf ook je eigen steentje bij te dragen aan een betere wereld. We hebben 11 tips voor je verzameld waardoor je kunt leven met een minimale hoeveelheid afval.

Tips om te leven zonder afval

Eén van de mooiste challenges die je kunt doen is de zogenaamde ‘no plastic challenge’. Deze laat je inzien hoe moeilijk het is vandaag de dag om producten te kopen die geen plastic bevatten. Het idee is dat je een bepaalde periode geen producten koopt waar plastic (dat voor eenmalig gebruik is bestemd) in is verwerkt. Doe je mee met de challenge, dan word je automatisch bewust van wat een troep er eigenlijk allemaal in de supermarkt ligt en hoe lastig het dus is om gewoon je dagelijkse boodschapjes te doen zonder dat er plastic bij komt kijken. De reden dat deze challenge zo populair is geworden op social media is simpel: plastic wordt niet (of zeer moeilijk) zelfstandig door de natuur afgebroken en komt in grote mate voor in onze maatschappij. Door velen wordt het dan ook gezien als dé grote bedreiging voor de aankomende decennia. Met onderstaande tips doe je eigenlijk al direct mee met de oh-zo populaire uitdaging en draag je dus automatisch je steentje bij aan een betere wereld.

1. Neem je eigen tas mee

Wellicht de meest voor de hand liggende manier om je afvalgebruik te verminderen, maar hoe vaak gebeurt het wel niet dat je naar de super gaat en je eigen tas vergeten bent mee te brengen en dus wel een plastic tasje MOET kopen om je spulletjes in te vervoeren? Zorg er bijvoorbeeld voor dat je altijd een tasje in je auto hebt liggen die je kunt gebruiken om je boodschappen mee te vervoeren. Bij voorkeur is dat dan natuurlijk een katoenen tasje!

2. De broodzak

In navolging hiervan: koop een broodzak en laat daar je brood in stoppen bij de bakker of de supermarkt. Vermijd de broden die kant en klaar gesneden zijn voor je en in plastic zakken zijn gestopt en kies ervoor om je brood te laten snijden door de medewerker van de bakker of de supermarkt en overhandig je broodzak om je brood daarin te laten vervoeren.

3. Zeg nee

Nee zeggen is niet altijd even makkelijk. De verleiding ligt altijd op de loer. Maar zeg nee tegen producten die in (plastic) verpakkingen zitten. Dat biefstukje kun je ook bij de slager halen en laten verpakken in een velletje papier of een bijenwasdoek (zie de volgende tips). Weliswaar nog steeds afval, maar minder schadelijk dan de plastic boxjes die je bij de supermarkt koopt. Trek in olijven? Breng je eigen glazen pot mee, ga naar een speciaalzaak en laat daar je olijven inpakken. Ben je bij een fastfoodketen en ontkom je er niet aan dat je een beker frisdrank nodig hebt om je dorst te lessen? Laat dan het plastic rietje (en de deksel) achterwege en drink rechtstreeks uit de beker. Het zijn uiteindelijk de kleine dingen die het verschil maken.

4. Hergebruiken

Hoe makkelijk leven zonder afval ook klinkt: soms ontkom je er simpelweg niet aan om. Bepaalde producten kun je nu eenmaal niet zonder verpakking kopen. Maar dat betekent natuurlijk niet dat je de verpakking maar klakkeloos weg moet gooien. Eieren in een eierdoos gekocht? Bewaar de eierdoos en ga naar de boer en koop daar losse eieren. Jam gekocht in een glazen potje? Maak dan vervolgens je eigen jam en gebruik het potje opnieuw. Zo zijn er voor tal van verpakkingen wel nieuwe bestemmingen te vinden.

5. Koop groot in

Als je er niet aan ontkomt om producten te kopen in een verpakking, dan scheelt het natuurlijk als je in ‘bulk’ in koopt. Je hebt dan tenslotte met minder afval te maken. Toiletpapier wordt bijvoorbeeld verpakt per 2 rollen, maar ook als XXL-verpakking met 10 rollen. Helaas heb je alsnog te maken met plastic, maar dit is ten alle tijden beter dan 5 keer een kleine verpakking.

6. Koop een bijenwasdoek

Om producten vers te houden (kaas, vlees, vis, etc) wordt in de meeste huishoudens plastic vershoudfolie gebruikt en tevens worden de producten veelal in plastic verpakt en vervoerd. Een bijenwasdoek is dé oplossing om producten te vervoeren en vers te houden. Een bijenwasdoek is gemaakt van katoen, maar staat stijf van de bijenwas. Je vouwt het eenvoudig om het product heen zodat het vers blijft.

7. Wasbare luiers voor baby’s

In ons artikel over wasbare luiers kon je al lezen dat dit een prima alternatief is voor gezinnen met baby’s. In plaats van elke gebruikte luier weg te gooien was je simpelweg de herbruikbare luier. Gemiddeld gezien gooi je 5000 wegwerpluiers weg voordat je kind zindelijk is, moet je dus nagaan hoeveel dit scheelt. Bovendien is het niet alleen goed voor het milieu, maar natuurlijk ook nog eens voor je portemonnee.

8. Melk in flessen

We hebben hem al een paar keer aangehaald in dit artikel, maar ben je een fervent melkdrinker, ga dan op zoek naar een boer waar je rauwe melk kunt aftappen in je eigen flessen. De meningen over of rauwe melk gezonder is dan gepasteuriseerde melk blijven verdeeld, maar baat het niet schaadt het niet natuurlijk. Je helpt in ieder geval weer een klein beetje mee aan een betere wereld als je je melk in je eigen flessen verkrijgt ten opzichte van de kartonnen of plastic verpakkingen die je in de supermarkt koopt.

9. Koffie on the go

Ben je veel onderweg en stop je regelmatig bij een benzinepomp voor een kop koffie? Neem dan vooral je eigen thermosfles mee met je eigen koffie. Ditzelfde geldt natuurlijk ook voor water. Dat flesje spa blauw bij de pomp is makkelijk, maar je kunt je eigen hervulbare drinkflesje kopen en oneindig bijvullen. Water in Nederland is overal drinkbaar. Je doet dus niet alleen goed voor het milieu, maar opnieuw ook weer voor je eigen portemonnee.

10. Menstruatiecup

Deze is voor de vrouwen: tijdens je leven menstrueer je gemiddeld gezien 3500 dagen. Omgerekend komt dat op 10 jaar waarin de nodige tampons, inlegkruisjes en/of maandverband in de prullenbak verdwijnen. Een menstruatiecup lost dit probleem eenvoudig op, al zal je misschien in het begin nog onwennig zijn met het idee. De cup vangt het bloed op, je spoelt dit door de wc en wast de cup vervolgens weer voor hergebruik. Reken zelf maar uit hoeveel afval dit scheelt en hoe blij je portemonnee hier van wordt.

11. Verzorgingsproducten zelf maken of alternatieven

Verzorgingsproducten gebruiken we allemaal. Van deodorant tot shampoo. Veel verzorgingsproducten (maar bijvoorbeeld ook schoonmaakmiddelen) kun je zelf maken. Op internet zijn vele handleidingen te vinden voor alledaagse verzorgings- en/of schoonmaakproducten die je zelf kunt maken. Dit scheelt wederom niet alleen qua afval, maar opnieuw in je portemonnee. Sommige producten zijn niet zelf te maken, maar vaak zijn er goede alternatieven voor te vinden. Om je haren te wassen kun je bijvoorbeeld gebruik maken van een zogenaamde shampoobar. Dit is een blok ‘zeep’ dat je over nat haar wrijft waarna je vervolgens de boel uitwrijft en je haar kunt wassen. De shampoobar gaat vele malen langer mee dan de shampoo in flessen en wordt uiteraard niet verpakt, wat dus opnieuw een hoop afval scheelt.

Dit artikel is geschreven door Tony Wassenaar

In 2018 gooide Tony het roer om. Hij leverde de sleutels van zijn appartement in Rotterdam in, verkocht al z’n overbodige spullen en vertrok met zijn omgebouwde Volkswagen camperbus om als digitale nomade de wereld te ontdekken. Sindsdien schrijft hij onderweg artikelen voor onder andere Dik.nl.