Waar moet je rekening mee houden als je kunst of een schilderij wilt kopen?

Stiekem hopen we er allemaal wel een beetje op: een schilderij op een vlooienmarkt op de kop tikken voor een duppie, welke na taxatie plots een onvervalste Rembrandt of van Gogh blijkt te zijn. Het tv-programma ‘Tussen Kunst en Kitsch’ is tenslotte niet voor niets al jaren op de buis. Het spreekt tot de verbeelding en het zal je immers maar gebeuren… Toch is dit niet waar dit artikel over gaat. De meeste mensen kopen schilderijen vooral omdat ze ze mooi vinden. Of omdat ze een waardestijging in de toekomst voorzien, zelfs als het niet per definitie om het werk van een beroemde schilder gaat. Maar wat komt er dan precies kijken bij het kopen van een schilderij? Waar moet je rekening mee houden? We verzamelen de ins en outs in dit artikel.

Zolang er mensen zijn is er kunst

Schilderkunst is één van de oudste vormen van kunst in onze geschiedenis. Als je ver genoeg terug in de tijd gaat zul je ontdekken dat zelfs in de prehistorie al sprake was van schilderkunst. De rotswandschilderingen in de grotten van Lascaux zijn dan misschien geen Mona Lisa of De Nachtwacht, maar ook dit wordt vandaag de dag gewoon als kunst en schilderwerken gezien. Niet voor niets zijn veel bekende grotten waar wandschilderingen zijn gevonden opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Schilderen is namelijk dé ultieme vorm voor de mens om een verhaal te vertellen. Om geschiedenis vast te leggen. Of om gevoel uit te drukken. Natuurlijk kan dit ook op andere manieren zoals het maken van muziek, het schrijven van boeken en gedichten of tegenwoordig het maken van video’s, maar voor veel mensen (en kunstenaars) staat de schilderkunst eenzaam aan de top als het om artistieke expressie gaat.

Zo door de eeuwen heen is er geen onderwerp ongemoeid gelaten en hebben kunstenaars het ene masterpiece na het andere gemaakt. De musea hangen er vol mee en zullen – zolang er mensen op aarde zijn – altijd blijven. Simpelweg omdat men nog steeds graag de meesterwerken met eigen ogen komt bekijken. Elk bekend schilderij is via een simpele zoekopdracht in Google te bewonderen. Maar het gevoel dat je krijgt als je in het Rijksmuseum in Amsterdam een echte Rembrandt of Vermeer bekijkt, is met geen pen te beschrijven. Uren kan men turen naar de precisie. De details. De gebruikte technieken. En juist daarom kopen mensen vaak schilderijen.

Het kopen van een schilderij

Het kopen van schilderijen doe je in de regel om twee redenen: je wilt er een ruimte mee opfleuren of je verzamelt kunst en ziet een schilderij als investering. In dit artikel beperken we ons tot de mensen die een schilderij kopen om hun woning, kantoor of andere ruimte mee te versieren. De kunsthandelaar/verzamelaar heeft een andere aanpak en kijkt heel anders tegen schilderkunst aan dan de ‘gewone’ man of vrouw. De gewone man of vrouw wilt vooral dat het schilderij aansluit bij de ruimte waar hij in komt te hangen. Met eventuele waardestijgingen in de toekomst zal hij of zij bij de aanschaf doorgaans niet bezig zijn, al mag een mooi schilderij op voorhand natuurlijk best wat kosten. Over het algemeen hangt het schilderij er tenslotte voor de langere termijn.

Oriëntatie

Het kopen van kunst kan best wat intimiderend zijn. Er zijn immers zo enorm veel stijlen en kunstenaars. Het is daarom slim om je goed te oriënteren voordat je een schilderij besluit te kopen. Bezoek musea, struin kunstbeurzen af en ga naar exposities. Zo ontdek je welke schilderijen je aanspreken en welke niet. De één vindt een stilleven prachtig en de ander zweert juist bij abstracte schilderkunst. Zoveel mensen, zoveel wensen en uiteindelijk zal het schilderij in jouw woning of kantoor komen te hangen. Win advies in, maar laat je absoluut niet een bepaald genre aanpraten omdat de adviseur dat zo mooi vindt. Jij bepaalt uiteindelijk waar je je geld aan uit gaat geven. Vergeet hierbij ook het internet vooral niet. Zoals gezegd valt praktisch elk schilderij wel online te bewonderen. Nieuwe kunstenaars zetten hun werk op het internet om zodoende meer exposure te krijgen. Wie weet ontdek je in je zoektocht wel de nieuwe Picasso of Mondriaan en sla je twee vliegen in één klap: een mooi schilderij én een geweldige investering voor later.

Inpassing in de ruimte

We gaan er voor het gemak even vanuit dat je al precies weet in welke ruimte het schilderij komt te hangen. Als het goed is, is deze ruimte al ingericht. De wanden zijn geverfd of behangen, de gordijnen hangen en er staan attributen in de ruimte zoals een bank, kasten of een (werk)tafel. Laat dit je uitgangspunt zijn en verzamel de kleuren die in de ruimte worden gebruikt. Aan de hand hiervan kun je gaan kijken naar schilderijen die kleurstellingen hebben die goed passen bij de ruimte. Het zorgt ervoor dat je zoektocht gemakkelijker en sneller zal verlopen.

Proberen

Deze mogelijkheid heb je (helaas) niet altijd, maar in sommige gevallen kun je het schilderij ‘proberen’. Wanneer je bijvoorbeeld besloten hebt om een schilderij aan te schaffen bij een galerie, dan heb je vaak de mogelijkheid om het kunstwerk te lenen zodat je kunt kijken hoe het staat in de ruime die je ervoor op het oog hebt. Een andere mogelijkheid (die je ook helaas niet altijd hebt) is om een geprinte versie van het schilderij te bemachtigen en deze op te hangen. Het haalt het niet bij de geverfde versie natuurlijk, maar zo heb je in ieder geval al een indruk hoe het schilderij oogt in de ruimte.

Online, galerie of veiling?

Zodra je weet welke stijl je zoekt qua schilderij kun je gerichter gaan zoeken en eigenlijk begint dan het moeilijke gedeelte pas. Want er zijn vandaag de dag meer dan genoeg opties. Online schilderijen kopen is er daar één van. Je kunt daarbij rechtstreeks via de kunstenaar kopen als deze een eigen website heeft of via een verzamelwebsite waar meerdere werken te vinden zijn. Ook op websites als Marktplaats.nl of Speurders.nl worden schilderijen te koop aangeboden en soms zitten daar echte pareltjes tussen. Het voordeel hiervan is dat je niet de deur uit hoeft om een schilderij te kopen. Net als elk ander product dat je via het internet koopt wordt het kunstwerk gewoon bij je voordeur afgeleverd. Een groot nadeel is dat je nog wel eens te maken kunt krijgen met oplichting. De kunstwereld is helaas ook voor criminelen een hele interessante wereld en je zult niet de eerste zijn die voor iets betaalt wat vervolgens nooit geleverd wordt.

Een schilderij kopen via een galerij heeft zo z’n voordelen. Je kunt het kunstwerk met eigen ogen aanschouwen en veelal is de kunstenaar zelf bereikbaar voor extra tekst en uitleg. Zo kom je meer te weten over de filosofie achter een schilderij en heb je een mooi verhaal te vertellen als je gasten vragen hebben over het pronkstuk in je woning of kantoor. Ook heb je – zoals eerder gesteld – bij een galerie vaak de mogelijkheid om het schilderij te lenen, zodat je het thuis of op werk kunt proberen. Galeries staan achter hun kunstenaars en kunnen je uitgebreid informeren en adviseren rondom je eigen smaak. Daarnaast, mocht je na verloop van tijd toch niet helemaal tevreden zijn over je aankoop, kunnen ze je helpen bij het doorverkopen van het schilderij.

Een veiling is vooral geschikt als je op zoek bent naar stukken die op dat moment niet via de gewone markt voor handen zijn. Dit is dan ook een uitermate geschikte manier als je op zoek bent naar een exclusief schilderij, maar de moeilijkheidsgraad van het aankopen ligt een stuk hoger. Je zal goed onderzoek moeten doen naar de schilderijen die worden aangeboden en moeten beschikken over stalen zenuwen. Het is immers enorm verleidelijk om verstrikt te raken in de actie en zodoende veel meer uit te geven dan je op voorhand had vastgesteld.

Bepaal je budget

Voorgaande brengt ons automatisch bij het punt ‘budget bepalen’. Je hebt tenslotte een X bedrag dat je uit kunt/wilt geven aan het schilderij. Het is goed om daarbij ook rekening te houden met het frame. Deze zijn namelijk vaak aan de prijs en niet ieder schilderij wordt standaard met een frame geleverd. Goed om mee te nemen in de berekening dus.

Een goede prijs bepalen voor een bepaald schilderij is niet altijd even makkelijk. Het helpt door goed je huiswerk te doen. Je kunt bijvoorbeeld nagaan voor hoeveel het werk van een bepaalde kunstenaar doorgaans wordt gekocht en of de schilderijen naderhand in waarde stijgen. Ook kun je veilinggegevens controleren. Veilingwebsites zoals Christie’s en Sotheby’s hebben overzichten waarbij je de prijzen kunt bekijken van stukken die eerder geveild zijn. In veel gevallen zal je echter wel een lidmaatschap moeten hebben om de prijzen in te kunnen zien, maar als je serieus op zoek bent moet dit geen groot probleem zijn.

Certificaat van Echtheid

Niet elk schilderij wordt geleverd met een zogenaamd ‘echtheidscertificaat’, maar bij serieuze kunstwerken zal er altijd een Certificaat van Echtheid worden geleverd bij het schilderij. Dit is een schriftelijke verklaring van echtheid. Je hebt het origineel in handen en de uitgever van het certificaat is er van overtuigd dat het om het schilderij gaat dat vermeld staat op het echtheidscertificaat. In de regel zal je hier als ‘gewone huis-tuin-en-keuken-koper’ niet heel veel mee te maken hebben, maar ga je voor een masterpiece, dan wil je wel 100% zeker weten dat het niet om een kopie gaat natuurlijk!

Waar je ook precies op zoek naar bent: neem vooral de tijd! Schilderijen koop je nu eenmaal niet zomaar. Je koopt kunst doorgaans voor de langere termijn en in veel gevallen is er genoeg geld mee gemoeid. Ga dan ook vooral niet over 1 nacht ijs en verdiep je in de materie. Internet is daarbij een heel mooi uitgangspunt, want buiten de kunstwerken zelf valt er veel naslagwerk te vinden op het wereldwijde web. Bezoek ook vooral exposities en kunstgalerijen of neem eens een kijkje op de kunstacademie.

Een kunstwerk kan in het echt een hele andere emotie oproepen dan een simpel plaatje op het internet. Zoals gezegd heb je vaak de mogelijkheid om de kunstenaar te ontmoeten tijdens dit soort gelegenheden en ook dit kan weer van (grote) invloed zijn op de keuzes die je maakt. Want eenmaal een (juiste) keuze gemaakt, is de kans groot dat het kunstwerk decennialang in je bezit is. En daarbij is een goede voorbereiding dus altijd het halve werk!

Dit artikel is geschreven door Dik de Graaf

Fanatiek blogger voor Dik.nl en altijd op zoek naar diepgang. Bijt zich helemaal vast in een onderwerp om alles tot in de puntjes uit te zoeken. Gek op reizen, sporten en lezen.

Website