Wat is lijfrente?

Wanneer je goed voorbereid wilt zijn op je pensioen is het natuurlijk belangrijk om al vroeg te weten of je tegen die tijd wel voldoende inkomen zult hebben. Iedereen in Nederland heeft recht op AOW en de meeste werkenden bouwen daarnaast ook een pensioen op. Maar wat nu als dat pensioen ontoereikend is, bijvoorbeeld omdat je een pensioengat hebt? Dan kun je een lijfrenteverzekering overwegen. Maar wat is lijfrente nu precies, hoe vind je de beste lijfrenteverzekering voor jou en wat voor alternatieven zijn er? Dat lees je allemaal in dit artikel.

---

Lijfrente

Lijfrente is een aanvullende inkomensvoorziening naast je AOW en eventuele pensioen. Lijfrente bestaat uit een opbouwfase en een uitkeringsfase. Tijdens de opbouwfase betaal je de premie, elke maand een deel of een groot bedrag ineens.

Lijfrente is een fiscaal aantrekkelijke manier om geld te sparen voor later. Dat kom doordat je de betaalde premies kunt aftrekken van de inkomstenbelasting en doordat je als gepensioneerde minder belasting hoeft te betalen over het geld dat wordt uitgekeerd. Die uitkering is meestal per maand en start een bepaalde periode na het ingaan van je pensioen (maar wel voor de dag dat je 70 jaar wordt).

Er is overigens ook nog een ander fiscaal voordeel aan lijfrente, want het opgebouwde bedrag in de lijfrentepolis wordt niet als vermogen gezien en je hoeft er dus geen vermogensbelasting over te betalen.

---

Wanneer lijfrente afsluiten?

Een lijfrenteverzekering afsluiten is alleen financieel interessant wanneer je een pensioengat hebt. Bijvoorbeeld omdat je van werkgever bent gewisseld, een tijd als zelfstandige hebt gewerkt of werkloos bent geweest. Dan mis je vaak een deel van je pensioenopbouw en om dat te compenseren mag je van de belastingdienst het tekort fiscaal aantrekkelijk compenseren. Dat kan bijvoorbeeld met een lijfrenteverzekering, maar ook door te banksparen (bancaire lijfrente).

Let op: de verzekeraar waarbij je de lijfrenteverzekering afsluit moet door de belastingdienst erkend zijn om van het belastingvoordeel gebruik te kunnen maken.

---

Fase 1: lijfrente sparen

De eerste fase van je lijfrente is het sparen van het bedrag, dit wordt de opbouwfase genoemd. Dat sparen doe je meestal aan de hand van een maandelijkse premie, maar je kunt ook eenmalig een grote inleg doen. We hebben al uitgelegd hoe je de maximale premie kunt berekenen waarmee je optimaal gebruikmaakt van het fiscale voordeel. Hoeveel je daarmee kunt sparen is natuurlijk volledig afhankelijk van het type lijfrenteverzekering dat je kiest, evenals de aanbieder bij wie je dat doet. Zo kun je bijvoorbeeld alleen maar sparen of ook deels met je inleg (laten) beleggen om je rendement te vergroten.

---

Fase 2: lijfrente uit laten keren

Wanneer de opgebouwde lijfrente vrijkomt gaat de tweede fase in, de uitkeringsfase. Dat wordt ook wel het expiratiemoment genoemd, omdat het hier gaat om een expirerende lijfrente. Je verzoekt op dat moment je verzekeraar om het volledige tegoed in een lijfrenteproduct te storten. Dat kan ook bij een andere verzekeraar zijn dan waar je de lijfrente hebt opgebouwd. Je hoeft dit niet meteen te doen nadat je de pensioenleeftijd hebt bereikt, zolang het maar gebeurt voor de dag dat je 70 jaar wordt.

De uitkeringsfase bij een lijfrentepolis loopt altijd tot aan het moment van overlijden, dit wordt het langlevenrisico genoemd.

Tijdens de uitkeringsfase krijg je met regelmatige tussenpozen een bepaald bedrag uitgekeerd. Dat bedrag is altijd gelijk en je kunt zelf met de bank of verzekeraar afspreken of dit om de maand, om het kwartaal of in het uiterste geval om het jaar moet gebeuren. Bij een lijfrente loopt dit dus automatisch door tot aan je overlijden. Als je dat liever niet hebt en graag tijdens een vastgelegde periode van 5 of 10 jaar de uitkeringen zou ontvangen, kies dan niet voor een lijfrente maar beter voor banksparen.

---

Zelf lijfrente berekenen

Zelf lijfrente berekenen is een ingewikkelde zaak en je kunt daarom het beste gebruik maken van online rekenmodules van verschillende verzekeraars om een goed beeld te krijgen van wat er voor jou mogelijk is. Het begint echter allemaal met het berekenen wat je jaarruimte is, oftewel hoeveel je elk jaar belastingvrij in mag leggen.

Jaaruimte en reserveringsruimte

Hoeveel premie je zelf fiscaal aantrekkelijk in kunt leggen is geheel afhankelijk van je persoonlijke situatie. De berekening ervan is op een aantal factoren gebaseerd waardoor het nogal gecompliceerd kan worden. Daarom heeft de Belastingdienst deze rekenmodule samengesteld. Je hebt nogal wat gegevens nodig om die in te kunnen vullen, zoals je aangifte inkomstenbelasting van het voorgaande jaar en je laatste pensioenoverzicht, dus voor je de berekening kunt starten zul je al die informatie eerst moeten verzamelen.

Met de rekenmodule kun je zowel je jaarruimte als je reserveringsruimte berekenen. Wat betekenen die termen?

De jaarruimte is het bedrag dat je dit jaar maximaal mag aftrekken voor de inkomstenbelasting. Let op dat de Belastingdienst het hierbij heeft over een percentage van je premiegrondslag. Dat is je bruto inkomen verminderd met de zogenaamde AOW-franchise.

De reserveringsruimte is het bedrag dat je ook over de laatste 7 jaar nog mag aftrekken. Wanneer je die ook meteen wilt berekenen heb je de belastingaangiftes en informatie over je pensioenopbouw ook nodig van de 7 voorgaande jaren.

Rekenvoorbeeld jaarruimte

Stel dat je vorig jaar een inkomen had van € 50.000,-. Daar wordt eerst de AOW-franchise afgehaald van € 12.129,- waardoor je op een bedrag van € 38.371,- komt. Daar mag je maximaal 13,3% van aftrekken van de inkomstenbelasting, wat neerkomt op een bedrag van € 5.036,- per jaar. Per maand mag je dus € 419,74 fiscaal aantrekkelijk inleggen.

---

Wat is bancaire lijfrente?

Bancaire lijfrente is een ander woord voor banksparen en dit is het voornaamste alternatief voor een normale lijfrentepolis. Er zijn een aantal belangrijke verschillen tussen deze twee aanvullende pensioenvoorzieningen:

• Een lijfrente loopt tot aan het overlijden terwijl banksparen een vaste einddatum heeft. De uitkeringsfase van bankspaarproducten is maximaal 20 jaar.
• Kom je voor die einddatum te overlijden dan hoort het resterende saldo in het geval van banksparen gewoon bij de erfenis en wordt dit dus onder de erfgenamen verdeeld.
• Bij banksparen valt het saldo tot een bedrag van € 100.000,- onder het depositogarantiestelsel. Dat betekent dat je dat bedrag altijd terugkrijgt als de bank onverhoopt failliet gaat. Dit is niet het geval bij lijfrente.
• Daar staat tegenover dat de spaarrente variabel is en op dit moment ook erg laag staat.

Het is overigens vaak mogelijk om tussentijds over te stappen van lijfrenteverzekering naar banksparen en andersom. Daar zijn echter wel kosten mee gemoeid.

---

Waarop letten bij lijfrente?

Lijfrente is ingewikkelde materie met veel haken en ogen. Waar moet je allemaal nog meer op letten bij lijfrente verzekeringen?

• De en-bloc clausule: wanneer deze clausule aanwezig is in je polis dan betekent dit dat zowel de uitkering als de polisvoorwaarden op elk moment aangepast kunnen worden.
• Vaak moet je aanzienlijke kosten maken om een lijfrentepolis af te sluiten. Denk daarbij aan afsluitkosten en advieskosten.
• Het geld dat je bij elkaar hebt gespaard in een lijfrenteverzekering is niet direct voor jou toegankelijk. Het mag namelijk niet als een verkapte (en fiscaal dus heel voordelige) spaarrekening worden gebruikt.
• Je hebt vaak te maken met een minimale inleg zodat het niet geschikt is als klein potje voor later.
• Lijfrente afsluiten wordt lastiger naarmate je ouder wordt omdat de opbouwfase korter is.

---

Kun je lijfrente afkopen?

Wanneer je snel geld vrij wilt maken denk je wellicht ook aan het afkopen van je lijfrentepolis. Helaas is dat maar zelden financieel aantrekkelijk. Als je een riant bedrag wilt laten uitkeren ontvang je in het ergste geval namelijk slechts een kwart van het originele bedrag. Waar komt dat door?

Wanneer je normaal gesproken een spaar- of verzekeringsproduct afkoopt krijg je vaak te maken met een boete van de bank. Die loopt namelijk inkomsten mis doordat je de overeenkomst opzegt en wil daarin gecompenseerd worden. Bij een lijfrente heb je echter direct te maken met de belastingdienst. Je hebt de premies van je lijfrenteverzekering namelijk al afgetrokken van je belastbare inkomen, waardoor je minder belasting hebt betaald. Als je de lijfrente afkoopt moet je al die belasting daarom alsnog ineens betalen. Hoe werkt dit in de praktijk?

Alle premies afgetrokken van de inkomstenbelasting?

Wanneer je alle premies hebt afgetrokken bij je aangiftes inkomstenbelasting moet je daar alsnog de volle mep belasting over betalen in box 1. Het percentage is afhankelijk van je inkomsten en wanneer je al veel hebt gespaard kan dat ook zomaar de hoogste schaal zijn. Dat is dus relatief duur. Dit is de standaard procedure en je bank of verzekeraar zal de verschuldigde belasting zelf al inhouden.

Lijfrente premies alleen gedeeltelijk afgetrokken

Als je niet alle premies hebt opgevoerd bij je aangifte dan moet je eerst daarover een verklaring opsturen naar je bank of verzekeraar. Daarin geef je aan welke premies je niet hebt afgetrokken voor de inkomstenbelasting. Daar wordt dan rekening mee gehouden bij het inhouden van belastingen, je zult dus een hoger bedrag uitgekeerd krijgen dan anders.

Bijkomende kosten: revisierente

Tot slot is er ook nog zoiets als de revisierente, die maar liefst 20% bedraagt. Ook dit komt nog eens bovenop de aanzienlijke heffing die je al extra moet betalen. Tenzij het totale bedrag lager is dan 4.351 euro, want dan komt de revisierente te vervallen.

Zelfs als je snel geld nodig hebt is het vaak een beter idee om de lijfrente gewoon te laten staan en een andere manier te vinden om het bedrag bijeen te krijgen.

---

Lijfrente vergelijken

Met alle haken en ogen die er zitten aan het afsluiten van een lijfrente spreekt het bijna voor zich om niet overhaast een keuze te maken. Lijfrente vergelijken doe je het beste dus zeer uitgebreid. Niet alleen tussen de verschillende aanbieders maar ook tussen de verschillende vormen. Wellicht is banksparen voor jou namelijk wel een veel betere optie dan lijfrente. Het is door al deze facetten daarom vaak ook het beste om jezelf goed voor te laten lichten door een onafhankelijk financieel adviseur.

---

---