Wat moet je weten als je je pensioen in eigen beheer wilt houden?

Wanneer je ondernemer bent, een pensioengat hebt of wanneer je werkgever het pensioen zelf niet (goed) heeft geregeld zul je zelf actie moeten ondernemen om na je pensioen op een fijne manier te kunnen blijven leven. Het is dan nodig om je pensioen deels of volledig in eigen beheer te nemen. Welke manieren zijn er allemaal om zelf voor een (aanvullend) pensioen te zorgen? Dat lees je in dit artikel, waarin we je ook vertellen waar je verder allemaal op moet letten als je jouw pensioen in eigen beheer wilt houden.

Wanneer moet je zelf je pensioen regelen?

Standaard krijgt iedereen die in Nederland woont en/of werkt hier een uitkering na de pensioengerechtigde leeftijd. Deze uitkering is vastgelegd in de Algemene Ouderdomswet (AOW) en wordt daarom de AOW-uitkering genoemd. Voorheen lag de leeftijd waarop je AOW kreeg voor iedereen op 65 jaar, maar inmiddels wordt die leeftijd verhoogd om de stijgende kosten door de vergrijzing beter het hoofd te kunnen bieden.

De AOW is een basisuitkering die meestal niet hoog genoeg is om na je pensioen op een prettige manier te blijven leven. Daarom bouwen veel Nederlanders ook een aanvullend pensioen op via hun werkgever. Maar je kunt een pensioen ook in eigen beheer houden. Zo’n pensioen dat je zelf regelt wordt de derde pijler genoemd. Wanneer is dat nodig?

• Je hebt een pensioengat doordat je een tijdje niet hebt gewerkt of om een andere reden geen pensioen opbouwde.
• Je bent ondernemer waardoor je niet automatisch pensioen opbouwt bij een werkgever.
• De werkgever waar je bij in dienst bent heeft geen pensioenregeling of slechts een heel beperkte.

Hoe kun je zelf pensioen opbouwen?

Er zijn meerdere manieren om je pensioen in eigen beheer te houden. Welke optie voor jou het meest geschikt hangt voor een groot deel af van de grootte van je pensioengat en hoeveel belastingvoordeel je daardoor hebt.

1. Geld sparen

Geld op een spaarrekening zetten is een hele directe manier om geld opzij te zetten voor later. Er zijn echter wel wat nadelen aan verbonden waardoor dit een minder aantrekkelijke optie kan zijn wanneer het specifiek voor na je pensioengerechtigde leeftijd is bedoeld. Zo kun je slechts tot een bedrag van 30.000 euro sparen voordat je vermogensbelasting moet betalen en dat is natuurlijk niet een heel groot bedrag wanneer het om je volledige pensioenopbouw gaat. Daarnaast verlies je er geld op wanneer je weinig rente krijgt over het gespaarde bedrag omdat je spaargeld minder waard wordt door de inflatie en je niet genoeg rente ontvangt om die waardevermindering te compenseren. Een spaardeposito, waarbij je het geld langere tijd vast kunt zetten tegen een hogere rente, is dan een goed alternatief. Bij een gewone spaarrekening zou je in de verleiding kunnen komen het geld op te nemen voor je met pensioen gaat, bij een deposito is dat risico kleiner.

2. Zelfstandig beleggen

Eigen geld gebruiken kan een goede manier zijn om een spaarpotje te maken voor later. Het grote voordeel van beleggen ten opzichte van sparen is dat je in potentie een hoger rendement kunt behalen. Maar die grotere winst is natuurlijk geen garantie, want de opbrengst van je beleggingen kan ook tegenvallen. Zelf beleggen heeft daarnaast enkele nadelen die hetzelfde zijn als bij sparen. Zo wordt er bij een waarde van meer dan 30.000 euro vermogensbelasting berekend en kun je ook bij een beleggingsportefeuille in de verleiding gebracht worden de aandelen, effecten of obligaties voortijdig te verkopen omdat je geld wilt vrijmaken.

3. Lijfrenteverzekering of koopsompolis

Een voordelige manier om zelf je pensioen te regelen is door een lijfrenteverzekering af te sluiten. Daarmee betaal je elke maand premie en heb je na je pensioen recht op periodieke uitkering tot aan je overlijden. Een variatie op de lijfrenteverzekering is de koopsompolis, waarbij je niet maandelijks een premie betaalt maar een groot bedrag ineens wanneer je de koopsompolis afsluit. Dat kan bijvoorbeeld uit de verkoop van een huis of uit een erfenis zijn. Zowel de lijfrenteverzekering als de koopsompolis zijn fiscaal voordelig omdat het bedrag dat je hebt opgebouwd niet als vermogen wordt gezien. Daar staat tegenover dat je niet zomaar zelf bij het geld kunt maar dat het is vastgezet. Het is dus nadrukkelijk alleen voor je pensioen bedoeld. Ook kun je de inleg voor de inkomstenbelastingen aftrekken, maar wel alleen wanneer je een aantoonbaar pensioentekort hebt.

4. Lijfrente sparen (banksparen)

Ook lijfrente sparen, wat ook wel banksparen wordt genoemd, is een voordelige optie om geld te sparen. Je betaalt namelijk geen belasting over het geld dat op de bankspaarrekening staat, waardoor het dus veel aantrekkelijker is dan sparen op een ‘gewone’ spaarrekening. De belangrijkste voorwaarden om hiervan gebruik te maken zijn wederom dat het geld als oudedagsvoorziening wordt gespaard en dat je te maken hebt met een pensioentekort. Pas wanneer je het geld uit laat betalen ben je daar belasting over verschuldigd. Maar als het goed is val je tegen die tijd in een aantrekkelijk belastingtarief en betaal je dus netto minder belasting. Een bijkomend voordeel van banksparen is tot slot dat de overheid garant staat voor je gespaarde bedrag tot een maximum van 100.000 euro (het depositogarantiestelsel).

Welke oudedagsvoorziening is de beste keus?

Welke manier om je pensioen zelf te beheren voor jou het meest geschikt is hangt zoals we al eerder aangaven voor een groot deel af van de grootte van je pensioengat. Wil je slechts een extra appeltje voor de dorst omdat je al een redelijk goed pensioen hebt, waarbij je tot maximaal 30.000 euro bij elkaar wilt brengen? Dan is zelf sparen of beleggen een prima optie omdat je dan ook veel vrijheid houdt. Maar heb je in het geheel nog geen pensioen of een dusdanig groot pensioengat dat je het met maximaal 30.000 euro echt niet redt, dan is zonder twijfel de beste optie om voor een lijfrenteverzekering, een koopsompolis of voor banksparen te kiezen.

Ga na welke bedrag je echt kunt missen

Bij de fiscaal meer aantrekkelijke opties om je pensioen in eigen beheer te houden heb je het vaak over een langere periode waarin je een bepaald bedrag moet kunnen missen aan premies, of in het geval van een koopsompolis een groot bedrag ineens. Het is dus altijd verstandig om na te gaan of je dat bedrag wel kunt missen, omdat het nooit financieel aantrekkelijk is om dergelijke pensioenproducten voortijdig uit te laten keren. Het is logisch om als je een groot pensioengat hebt snel concrete stappen te willen nemen, maar het werkt averechts als je daardoor binnenkort financieel in de problemen zou kunnen komen.

Lees de financiële bijsluiter

Wanneer je op het punt staat een pensioenproduct af te sluiten hoort daar een financiële bijsluiter bij te zitten. Dit wordt een zogenaamd Essentiële Informatie Document (EID) genoemd. Je leest er alle voor- en nadelen in voor een bepaalde verzekering of spaarproduct zodat je een weloverwogen keus kunt maken.

Onderzoek aanvullende opties

Wanneer je vreest na je pensioen minder financiële armslag te hebben kun je ook overwegen om maatregelen te nemen die niet direct met het opbouwen van een (aanvullend) pensioen te maken hebben. Zo kun je bijvoorbeeld je huis verkopen om kleiner te gaan wonen en de overwaarde van je huis te gebruiken als een aanvullend pensioen. Ook kun je tijdens je werkzame leven je hypotheek sneller af gaan lossen zodat je minder vaste lasten hebt na je pensioen. Wanneer je gezond blijft is het natuurlijk ook een optie om langer te blijven doorwerken.

Vraag deskundig advies op

Omdat er zoveel verschillende manieren zijn om zelf in je pensioen te voorzien is het altijd verstandig om een financieel adviseur om raad te vragen. Die kan aan de hand van je eigen financiële situatie beoordelen op welke manier jij zelf het beste in je oude dag zou kunnen voorzien. Een pensioenadviseur berekent wel kosten voor het advies. Dat is niet erg, want je mag er dan ook gewoon van uitgaan dat je daardoor onafhankelijk advies krijgt dat goed aansluit op je persoonlijke financiële behoefte.

Dit artikel is geschreven door Dik de Graaf

Fanatiek blogger voor Dik.nl en altijd op zoek naar diepgang. Bijt zich helemaal vast in een onderwerp om alles tot in de puntjes uit te zoeken. Gek op reizen, sporten en lezen.

Website