Alles wat je moet weten over rood staan

Rood staan kan soms handig zijn om een kleine periode van ‘no cash available’ te overbruggen. Als je een stukje maand overhoudt aan het einde van je salaris, maar toch rekeningen te betalen hebt of je avondmaaltijd op tafel moet krijgen. Reuze handig, maar niet altijd zonder consequenties. Want hoe je het ook wendt of keert: rood staan is geld lenen en geld lenen kost geld. Daarom in dit artikel alles wat je moet weten over rood staan. Zodat je het hopelijk kunt voorkomen, maar indien het toch gebeurt, je weet wat de gevolgen ervan zijn.

Af en toe tijdelijk rood staan is niet (heel) erg

Bij praktisch iedereen die een betaalrekening heeft gebeurt het wel eens: je geld is op voordat de nieuwe salarisronde betaald wordt en zodoende kom je in het rood te staan bij je bank. Omdat je nog een rekening moet betalen of omdat je voor eten moet zorgen. Gebeurt dit een keertje, dan is er vrij weinig aan de hand. Het tekort op je rekening wordt automatisch bijgevuld zodra je salaris weer gestort wordt en het probleem is opgelost.

Maar gebeurt het vaker dat je rood staat, dan gaat er ergens iets goed mis. Misschien zul je dan op je uitgaven moeten gaan besparen om te voorkomen dat je iedere maand een stuk maand overhoudt na je salaris. Want dat rood staan bij je bank is natuurlijk niet kosteloos. Sterker nog: bij rood staan worden rentepercentages gehanteerd die tussen de 8 en 14% per maand liggen, afhankelijk van je bank en het bedrag dat je mag rood staan.

Bij de meeste banken bepaalt je inkomen hoeveel je rood mag staan.

Rabobank

Bij de Rabo bank is het limiet bijvoorbeeld gelijk aan het netto inkomen dat maandelijks op je betaalrekening wordt bijgeschreven.

ING Bank

Bij de ING ligt het maximale bedrag dat je rood kunt staan tussen de 500 en 2.000 euro.

ABN AMRO

Bij de ABN-AMRO is dit zelfs 5.000 euro.

Daarbij geldt in alle gevallen dat je bankrekening minimaal eenmaal per kwartaal voor 24 uur een positief saldo moet hebben. Lukt dit niet, dan vervalt de mogelijkheid om rood te staan. Een goed iets, want blijkbaar gaat er ergens iets structureel mis in je huishoudboekje als het je niet lukt om minimaal een etmaal een positief saldo op je betaalrekening te hebben.

Rente bij rood staan

Zoals gezegd is rood staan een vorm van geld lenen en bij geld lenen komt altijd rente kijken. Afhankelijk van je bank en het bedrag dat je maximaal rood kunt staan ligt het rentepercentage tussen de 8 en 14%. Deze rente wordt per dag berekend. Een bank doet dit door het rentetarief te delen door het aantal dagen in het jaar en dat vervolgens te vermenigvuldigen met het aantal dagen dat je rood staat. Stel dat het rentepercentage is vastgesteld op 10% en je staat 100 euro in het rood, dan betaal je iets minder dan 3 cent rente per dag (10/365=0,0274). Absoluut geen onoverkomelijkheid als het om slechts enkele dagen gaat, maar reken zelf maar uit wat het je kost als je structureel in het rood staat bij je bank.

Rood staan en BKR-noteringen

Bij wet moet elke lening en kredietlimiet gemeld worden aan het Bureau Krediet Registratie te Tiel. Sinds 2016 wordt elke betaalrekening waarop voor minimaal 250 euro rood kan worden gestaan automatisch aangemeld bij het BKR. Op zich is dit geen reden om je zorgen te maken, mits je de tekorten regelmatig aanvult. Doe je dit niet, dan krijg je een negatieve BKR-notering op je naam en kan het in de toekomst lastig worden om elders een lening aan te vragen of een hypotheek te verkrijgen. Ook het afsluiten van een simpel telefoonabonnement wordt dan een lastig verhaal. Zorg dus dat je je saldo tijdig weer aanvult om de negatieve BKR-notering te voorkomen.

Kun je rood staan als student?

Als er één bevolkingsgroep is die regelmatig aan het einde van de maand op een houtje moet bijten, dan zijn het studenten wel. Het leven an sich is al duur, maar als student heb je doorgaans maandelijks minder inkomsten dan iemand met een fulltime baan. Wat extra cash is dan wel handig en het kan gelukkig met een studentenrekening, want praktisch alle banken in Nederland die een studentenrekening aanbieden staan het toe om tot een x bedrag rood te staan.

Welk bedrag dit precies is, dat kies je zelf. Je kunt daarbij kiezen tussen 500 of 1.000 euro. Voorwaarde is dan wel dat als je rood staat, er minimaal 2% van je limiet per maand moet worden bijgeschreven. Uiteraard moet je hiervoor wel een speciale studentenrekening hebben bij je bank, want anders gelden de ‘gewone’ regels voor rood staan. Na je studentenleven (of bij sommige banken als je 30 wordt) wordt de studentenrekening automatisch omgezet naar een normale betaalrekening met idem voorwaarden aan het rood staan.

Rood staan en hypotheken

Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen wordt de mogelijkheid om rood te staan bij je bank geregistreerd bij het BKR te Tiel en laat dit nu net dé plek zijn waar een hypotheekverstrekker als eerst gaat rondneuzen als je bij hem aanklopt voor een lening voor je droomwoning. Logisch, want de verstrekkende partij wilt natuurlijk weten of je in staat bent om aan je betalingsverplichtingen te voldoen. Rood staan en een hypotheek aanvragen is dan ook een niet al te beste combi, maar het betekent niet direct dat je geen hypotheek kunt krijgen om je droomstulpje mee te bekostigen. Daarbij is het uiteraard van belang of je slechts geregistreerd staat bij het BKR (je hebt de mogelijkheid om rood te staan, maar er zijn niet eerder problemen geweest met het terug betalen) of dat je een negatieve registratie hebt bij het BKR.

In dat laatste geval zal het een stuk moeilijker zijn om een hypotheek te verkrijgen en zal sowieso het bedrag dat je kunt lenen bij de kredietverstrekker lager zijn dan wanneer je niet rood kunt staan op je betaalrekening of wanneer je nooit verzuimd hebt om de openstaande bedragen tijdig terug te betalen. Wil je het zekere voor het onzekere als je een hypotheek wilt gaan aanvragen? Zet dan de mogelijkheid om rood te staan uit bij je bank. Dit zal voor de berekening die de hypotheekverstrekker gaat maken rondom de hoogte van je hypotheek in je voordeel werken.

Limiet aanvragen en wijzigen

Nu je alle ins en outs kent rondom rood staan is het tijd voor actie: een limiet aanvragen bij je bank of eventueel wijzigen, dan wel stopzetten. Dankzij het internet is het aanvragen van de mogelijkheid om rood te staan kinderspel. Door simpelweg in te loggen op de website van je bank kun je gemakkelijk zelf je limiet aanvragen, wijzigen en desgewenst stop zetten.

De aanvraag verloopt bij iedere bank weer anders. Bij de één weet je direct of je aanvraag is goedgekeurd (bijvoorbeeld bij de ABN-AMRO), bij de andere zul je 5 daagjes geduld moeten hebben voordat je geld kunt pinnen dat je niet hebt. De reden dat het eventjes kan duren voordat je daadwerkelijk rood kan staan is simpel. Je kredietwaardigheid zal onder de loep genomen moeten worden. De bank kijkt bijvoorbeeld (bij het BKR) naar eventuele andere leningen die je hebt lopen en hoeveel geld er maandelijks op je rekening binnen komt. Pas wanneer deze cijfers in je voordeel spreken zal er groen licht worden gegeven voor je aanvraag.

Het wijzigen van de hoogte van je limiet gebeurt ook via internetbankieren, maar vaak is dit in een mum van tijd gepiept. De bank beschikt tenslotte al over de meeste gegevens en kan direct zien of je maandelijkse inkomsten voldoende zijn om je maandelijkse limiet te verhogen. Naar beneden bijstellen van het limiet geschiedt doorgaans direct. Ditzelfde geldt voor het stopzetten van je limiet. Dit is bij praktisch alle banken dezelfde dag al geregeld.

Mocht je je aanvraag, een wijziging of stopzetting liever niet via het internet willen regelen, dan kun je uiteraard ook gewoon langsgaan bij een fysiek kantoor van je bank. Houd er dan wel rekening mee dat procedures iets langer kunnen verlopen. Het internet is nu eenmaal sneller dan bankmedewerkers en hun analoge formulieren.

Zakelijk rood staan

Tot dusver hebben we ons in dit artikel enkel gefocust op rood staan voor particulieren. Er is echter natuurlijk nog een groep die af en toe wel baat heeft bij wat extra cash: ondernemers en bedrijven. Om inventaris aan te schaffen bijvoorbeeld of om seizoenskrachten te betalen. Als bedrijf is het belangrijk om een gezonde cashflow te hebben, maar het kan natuurlijk altijd gebeuren dat je als ondernemer net even niet genoeg kapitaal tot je beschikking hebt om de rekeningen te betalen of om een noodzakelijke aankoop te doen. Gelukkig hebben banken ook voor zakelijke gebruikers de mogelijkheid om rood te staan, al noemt men het dan geen rood staan maar ‘rekening courant krediet’. Dit is een doorlopend zakelijk krediet waaruit je tot het afgesproken bedrag flexibel geld kunt opnemen en storten. Handig dus als je even krap bij kas zit en wat extra cash nodig hebt. De aanvraag voor een rekening courant krediet wordt door een bank hetzelfde benaderd als een particulier die de mogelijkheid om rood te staan aanvraagt. Je zult dus over gezonde cijfers moeten beschikken om de mogelijkheid tot zakelijk rood staan te verkrijgen. Uiteraard valt ook dit weer eenvoudig te regelen via internetbankieren en natuurlijk ook gewoon bij een fysiek kantoor van jouw bank in de buurt.

Rood staan: de duurste vorm van lenen

Rood staan wordt ook wel de duurste vorm van lenen genoemd. Ergens is het wel lekker makkelijk natuurlijk. Je hoeft geen contract te ondertekenen en tevens is de hierboven vermelde BKR-notering absoluut niet iets om je druk over te maken als je op tijd terug betaalt. Maar het feit ligt er wel dat de rentepercentages voor het rood staan ongekend hoog zijn als je het vergelijkt met andere leningen en kredieten.

Sta je structureel in het rood, dan kun je beter uitkijken naar alternatieven. In de eerste plaats is het natuurlijk belangrijk dat je je huishoudboekje eens goed onder de loep gaat nemen. Je geeft tenslotte structureel meer uit dan er binnen komt. Wellicht kun je besparen op je vaste lasten of heb je verzekeringen lopen die overbodig zijn. Je kunt natuurlijk ook op zoek gaan naar een andere baan waar je inkomsten hoger zijn of een bijbaan naast je huidige job nemen.

Een andere optie is het nog om uit te kijken naar een andere manier van lenen. Een persoonlijke lening bijvoorbeeld. Bij deze vorm van geld lenen krijg je een x bedrag (dit kan 5.000 euro zijn, maar er zijn ook persoonlijke leningen van 50.000 euro) op je rekening gestort en betaal je maandelijks een vast bedrag af. Van tevoren wordt er een bepaalde looptijd afgesproken (doorgaans tussen de 1 en 10 jaar) en een vast rentetarief. Dit rentetarief is bij de meeste persoonlijke leningen een stuk lager dan de 8 à 14% die je betaalt voor het rood staan. Gemiddeld gezien ligt het rentetarief bij een persoonlijke lening tussen de 4 en 12%, afhankelijk van de looptijd en de hoogte van de lening. Een stuk interessanter dus dan rood staan en bij sommige persoonlijke leningen heb je ook nog eens de mogelijkheid om tussentijds extra af te lossen (als je bijvoorbeeld een bonus hebt ontvangen of je vakantiegeld krijgt gestort) waardoor de lening minder lang hoeft te lopen en je dus ook minder rente zult betalen. Het grote nadeel van een persoonlijke lening is echter dat je tussentijds geen wijzigingen kunt aanbrengen in de lening. De looptijd en het rentetarief zijn vastgesteld en je kunt tussentijds geen extra geld opnemen. Een persoonlijke lening is dan ook vooral een goed alternatief op rood staan als je het rood staan wilt gebruiken om een (grote) aankoop te doen.

Een ander alternatief dat vergelijkbaar is met rood staan is een doorlopend krediet. Je krijgt bij het aangaan van een doorlopend krediet extra bestedingsruimte (net als bij rood staan dus) tegen een bepaald rentetarief. Gemiddeld gezien varieert dit rentetarief tussen de 4 en 12%, afhankelijk van de hoogte van het doorlopende krediet. Een lager krediet betekent een hoger rentepercentage en vice versa. Een doorlopend krediet kent daarbij ook geen vaste looptijd. De kredietverstrekker hanteert een theoretische looptijd en baseert de hoogte van het krediet op basis van deze theoretische looptijd en je inkomen. Dit laatste is het welbekende addertje onder het gras. Je zult gedisciplineerd genoeg moeten zijn om het opgenomen bedrag uiteindelijk in zijn totaliteit terug te betalen, want anders loop je het risico om je leven lang met een doorlopend krediet (en bijbehorende rentepercentages) te maken te hebben.

Wel of niet rood staan?

Een slotvraag die zich wat lastig laat beantwoorden. Alles valt of staat namelijk met je eigen discipline. Zoals je hebt kunnen lezen is het absoluut geen ramp om af en toe een paar dagen rood te staan. Als het je 10 cent kost om toch fijn je boodschapjes te kunnen afrekenen en je zodoende de laatste dagen van de maand voordat je nieuwe salaris weer wordt gestort door kunt komen, dan is dat helemaal prima. Blijf je echter steeds in het rood staan en/of kom je steeds verder in het rood te staan? Dan is rood staan geen interessante optie. Zoals gezegd is het dé duurste vorm van geld lenen en zul je dus het één en ander moeten gaan veranderen. Hetzij gaan besparen op vaste lasten, hetzij een andere baan zoeken, hetzij uitkijken naar een andere vorm van geld lenen zoals een doorlopend krediet of een persoonlijke lening.

Ken je jezelf en heb je 0,0 vertrouwen in dat gat in je hand? Zet de mogelijkheid om rood te staan op je betaalrekening dan uit bij je bank. Bij de meeste banken kun je dit zelf gemakkelijk regelen via online bankieren. Voorkomen is altijd beter dan genezen, zeker als je zelf van tevoren al weet dat je niet goed om kunt gaan met het rood staan.

Dit artikel is geschreven door Tony Wassenaar

In 2018 gooide Tony het roer om. Hij leverde de sleutels van zijn appartement in Rotterdam in, verkocht al z’n overbodige spullen en vertrok met zijn omgebouwde Volkswagen camperbus om als digitale nomade de wereld te ontdekken. Sindsdien schrijft hij onderweg artikelen voor onder andere Dik.nl.