Wat een weduwepensioen?

Het liefst geniet je van de tijd die je samen hebt. Toch kan het handig zijn om je te verdiepen in eventuele inkomsten wanneer één van de partners komt te overlijden. Wanneer je een partner hebt, kun je na overlijden namelijk aanspraak maken op een weduwepensioen. In feite is dat een term die vaak gebruik wordt voor zowel een partner- of nabestaandenpensioen. Wat het weduwepensioen precies betekent voor jou en wat de verschillen zijn tussen het partner- en nabestaandenpensioen, vertellen we in dit artikel.

Wat is een weduwepensioen?

Het weduwepensioen is een benaming voor een bron van inkomsten die je krijgt wanneer je partner is overleden. Het gaat in dit geval om een weduwe, dus de vrouwelijke kant van de relatie. Maar ook mannen kunnen een weduwepensioen krijgen. Het pensioen is namelijk een andere benaming voor het partnerpensioen of nabestaandenpensioen. Het wordt en werd vaak gebruikt om aan te duiden dat vrouwen na het overlijden van hun man, dus nog steeds inkomsten krijgen om van rond te kunnen komen.

De reden dat dit het weduwepensioen wordt genoemd is, komt waarschijnlijk omdat het pensioen een overblijfsel is van een tijd waarin vrouwen vaak niet werkten. Wanneer hun man kwam te overlijden, hadden ze geen inkomsten uit werk en moesten zij rondkomen van een uitkering vanuit de overheid en/of van de werkgever van hun man. Omdat vrouwen dus geen inkomsten hadden en het partnerpensioen is gebaseerd op vorig inkomen, kregen mannen dit dus niet wanneer hun vrouw kwam te overlijden. Zij konden alleen aanspraak maken op het nabestaandenpensioen. Waarschijnlijk wordt er met het weduwepensioen dus vooral het partnerpensioen bedoeld.

Wat is het verschil tussen partnerpensioen en nabestaandenpensioen?

Om nog verder uit te diepen waar het bij het weduwepensioen over gaat, omschrijven we ook de verschillen tussen het partnerpensioen en het nabestaandenpensioen. Er zijn namelijk flink wat verschillen die een grote invloed kunnen hebben in de hoogte van de maandelijkse uitkering.

Hoe werkt het nabestaandenpensioen?

In Nederland hebben we de Algemene Nabestaandenwet. Hierin staat geschreven dat alle inwoners van Nederland, of mensen die hier in loondienst zijn geweest, in sommige gevallen recht hebben op een uitkering wanneer hun partner komt te overlijden. Deze uitkering is het nabestaandenpensioen en het bedrag wordt betaald door de Sociale Verzekeringsbank. Het bedrag voor een overleden partner zorgt voor een bruto maandelijks inkomen van maximaal 1.221 euro per maand (2019). Hoe hoger je eigen maandelijkse inkomen is, hoe minder hoog het nabestaandenpensioen is.

Niet alleen voor de partner
Maar lang niet iedereen krijgt een nabestaandenuitkering wanneer de partner komt te overlijden. Vaak is dit alleen het geval als je nog moet zorgen voor jongere kinderen of als je voor meer dan 45% arbeidsongeschikt bent verklaard. Voldoe je niet aan deze voorwaarden, dan krijg je helemaal niets aan nabestaandenpensioen. Daarbij is het nabestaandenpensioen ook bedoeld voor kinderen die worden achtergelaten door de overledene. Het gaat dus niet alleen om te partner. Daarom wordt het nabestaandenpensioen ook wel eens samen met het ‘wezenuitkering’ genoemd.

Het nabestaandenpensioen bij scheiding

Ondanks dat je gescheiden bent van een partner, kan je in sommige gevallen nog steeds aanspraak maken op het nabestaandenpensioen. Na een (echt)scheiding wordt het nabestaandenpensioen omgezet in een bijzonder nabestaandenpensioen. Komt je ex-partner te overlijden, dan krijg je niet al het geld uitgekeerd dat tot zijn dood is opgebouwd aan nabestaandenpensioen. De dag waarop jullie zijn gescheiden geldt in dit geval als de einddatum waarop gestopt is met het opbouwen. Hoe langer je getrouwd bent, hoe hoger dit bijzondere nabestaandenpensioen is. De voorwaarden hiervoor zijn wel dat je ten tijde van overlijden partneralimentatie moest ontvangen van je ex-partner en dat je zowel op de dag van de scheiding als de dag van overlijden voldeed aan de voorwaarden van de Algemene Nabestaandenwet.

Hoe werkt het partnerpensioen?

Het partnerpensioen heeft in principe dezelfde fundering. Het is een inkomstenbron die je ontvangt wanneer je partner komt te overlijden. Het partnerpensioen is alleen niet bij wet geregeld en wordt betaald door een (oud-)werkgever. Wanneer je ergens komt te werken, draag je iedere maand kosten af aan je werkgever die door worden gesluisd naar een pensioenfonds. Afhankelijk van je pensioenfonds, is een deel van dit geld in een potje gedaan voor als jij komt te overlijden terwijl je een partner hebt.

Hoe hoog is het partnerpensioen?

Welk bedrag je uiteindelijk krijgt van een (oud-)werkgever is vooral afhankelijk van je inkomen. Het is wettelijk vastgesteld dat het partnerpensioen maximaal 70% van het ouderdomspensioen mag bedragen. Omdat het ouderdomspensioen ook vaak maximaal 70% van je gemiddelde laatste inkomen is, betekent het dat je over het algemeen 50% van je inkomen aan partnerpensioen kunt laten uitbetalen aan je partner wanneer je overleden bent. Het is dus geen vetpot, maar wel een fijne ondersteuning wanneer je partner plotseling komt te overlijden.

Welke soorten partnerpensioen zijn er?

Wanneer je een werkgever hebt, is de kans dus groot dat je partnerpensioen opbouwt. Jouw partner is dan dus verzekerd van een maandelijks inkomen zodra je komt te overlijden. Een fijn gevoel, maar er zijn wel enkele mogelijkheden die bepalen of je partner ook daadwerkelijk het partnerpensioen gaat ontvangen. Controleer dus bij je pensioenfonds om welk van de volgende twee typen partnerpensioen het gaat.

Opbouwbasis partnerpensioen
Dit is de meest veilige variant van het partnerpensioen. Ieder jaar dat je in dienst bent bij een werkgever bouw je op deze manier een pensioen potje op. Dit bedrag groeit dus ieder jaar en dit kun je meenemen wanneer je naar een andere werkgever gaat, werkloos raakt of met pensioen gaat. Het maakt niet uit wat je vervolgens doet, want het geld blijft voor jou gereserveerd staan, totdat je komt te overlijden. Dit is de meest gunstige vorm van partnerpensioen omdat een partner hierdoor verzekerd is van inkomsten, wanneer je ook komt te overlijden.

Risicobasis
Er zit niet voor niets het woord risico in deze vorm van partnerpensioen. In deze variant bouw je namelijk een potje op zolang je werkt voor een werkgever, maar vervalt dit bedrag zodra je stopt met werken of ontslagen wordt. Dat betekent dat een partnerpensioen op risicobasis alleen geldig is zolang je nog in dienst bent bij een werkgever binnen datzelfde pensioenfonds.

Zodra je stopt met werken, word je afgemeld bij het pensioenfonds en vervalt daarmee dus je partnerpensioen. Er is een uitzondering wanneer je een WW-uitkering krijgt na het stoppen met werken. Wanneer je komt te overlijden in deze periode geldt het pensioen nog wel. Na het vervallen van de WW-uitkering, vervalt alsnog het recht op partnerpensioen.

Samenwonen, samenlevingscontract of trouwen?

Dit hele artikel gaat om het nabestaandenpensioen of het partnerpensioen. Maar als je geld wilt ontvangen vanuit het partnerpensioen, moet er wel zeker zijn dat het inderdaad gaat om een partner. Anders kan iedereen zich voordoen als partner en geld opeisen. Er zijn dus enkele regels opgesteld om ervoor te zorgen dat er alleen geld wordt gegeven aan degene die het toebehoort. Welke regels precies gelden voor het partnerpensioen is afhankelijk van het pensioenfonds waar je bent aangesloten. Wel is duidelijk dat het echt moet gaan om een geregistreerd partnerschap of een huwelijk. Dan zijn jullie namelijk in de Basis Registratie Personen vermeld als zodanig en is deze informatie bekend bij het pensioenfonds. Wel kan het nodig zijn om je partner tijdig aan te melden bij het pensioenfonds, ook als je getrouwd bent. Sommige pensioenfondsen hanteren de vuistregel dat er ook gesproken mag worden over een partner als je meer dan 5 jaar op hetzelfde adres ingeschreven staat.

Let op dat er ook voorwaarden zijn over de leeftijd waarop je trouwt. Trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan na de pensioenleeftijd, zorgt er vaak voor dat het recht op partnerpensioen vervalt voor de nieuwe partner.

Wat is de Anw-Hiaatverzekering?

Omdat het niet zeker is dat je inderdaad geld krijgt wanneer je partner komt te overlijden, kun je ook kiezen voor iets meer zekerheid. Dit doe je door een Anw-Hiaatverzekering af te sluiten. De voorwaarden voor het nabestaandenpensioen worden namelijk steeds strenger en niemand weet of je over twintig of dertig jaar nog wel een nabestaandenpensioen krijgt betaald. De Anw-Hiaatverzekering biedt uitkomt, omdat je jezelf hiermee indekt voor teleurstellingen en een financiële dip. De hoogte van het nabestaandenpensioen is namelijk sowieso vrij laag en bedraagt vaak 50% van het laatst bekende loon. Met een Anw-Hiaatverzekering dek je jezelf in tegen een lange periode met minder geld, waardoor een deel van dit zogenaamde Anw-gat wordt gedicht.

Kun je het partnerpensioen omzetten?

Wanneer je een partnerpensioen hebt op basis van opbouw, dan blijft dit potje beschikbaar nadat je met pensioen gaat. Dit zorgt er alleen voor dat je ouderdomspensioen iets gekort wordt. In dat geval kun je kiezen voor de optie om het partnerpensioen (deels) om te zetten in ouderdomspensioen. Daarmee krijg je alvast een deel van het geld uitgekeerd wanneer je met pensioen gaat en zelf dus nog leeft. Het is hierbij wel een voorwaarde dat je partner hiermee akkoord gaat, omdat het kan zorgen voor een toekomst die meer onzekerheid biedt. Het is daarom alleen aan te raden om dit te doen wanneer je partner een ruim inkomen heeft, grote financiële zekerheid heeft of wanneer je helemaal geen partner hebt. In die gevallen kan een hoger pensioen voor jezelf een mooie meevaller zijn.

Extra aanvulling: De overlijdensverzekering

Wil je zeker weten dat je partner er na je overlijden nog steeds goed bijzit? Dan kun je er ook voor kiezen om een overlijdensverzekering af te sluiten. Dit kun je bijvoorbeeld doen zodat een deel van de hypotheek wordt afgelost. Controleer vooral hoe de financiële situatie van je partner er mogelijk uitziet nadat je komt te overlijden. Blijft deze achter met schulden, jonge kinderen om voor te zorgen of andere grote kostenposten? Dan kan het handig zijn om een overlijdensverzekering af te sluiten. Lees ook ons artikel waarin we beschrijven wat er gebeurt met je schulden als je overlijdt.

Dit artikel is geschreven door Martijn Troch

Zelfstandig ondernemer bij Martijn Troch | Communicatie en Organisatie

LinkedIn