Sinds de hashtag #vanlife ontplofte op Instagram is er een ware hype gaande: life on the road. We leven in een tijd waarin het goed mogelijk is. Waar vroeger campers en RV’s echt gebruikt werden om mee op vakantie te gaan of om weekenduitstapjes mee te maken, daar kunnen ze vandaag de dag dé oplossing zijn om werkend en reizend de wereld te verkennen terwijl je ten alle tijden je ‘huis’ bij je hebt. Samen met de hype van vanlife ontstond er nog een tweede razendpopulaire hashtag op Instagram: #diyconversion of #buildnotbought. Mensen wilden niet een kant en klare camper, maar een zelfgebouwde bus. Over dit laatste gaat dit artikel bomvol tips om je eigen bus om te bouwen tot camper!
Waarom een bus ombouwen tot camper?
Vooral de ‘hippiebusjes’ van Volkswagen zijn bij de meeste mensen wel bekend. Samen met het Duitse Westfalia Mobil bouwde Volkswagen vanaf 1950 bestelbusjes die ook als camper konden fungeren. De campers konden met gemak 4 mensen onderdak bieden vanwege het dak dat omhoog geklapt kon worden en daarnaast waren functionaliteiten als een kookvoorziening, een koelkast en voldoende kastruimte standaard ingebouwd. Ideaal om te gebruiken als verblijfsmiddel voor op de camping tijdens een korte roadtrip of als weekendbusje voor korte uitstapjes dichtbij.
Binnen de Volkswagencommunity (en die is huge wereldwijd) zijn de Westfalia’s hét hebbedingetje, maar naarmate de vanlife-beweging groeide ontstonden er alternatieven. Mensen hadden behoefte aan meer. Meer ruimte, maar bijvoorbeeld ook een eigen indeling. Als je naar de vloer-layout kijkt van een Volkswagen Westfalia camper is deze altijd hetzelfde: aan één zijde zit het keukenblok en de kastruimte en het bed functioneert overdag als bank en kan worden uitgeklapt voor de nacht. Uiterst functioneel, maar best wel ‘gewoontjes’ als je graag anders wilt zijn dan anderen of als je behoeftes elders liggen.
Vandaag de dag is er dan ook praktisch geen type bestelbus die binnen de community niet is uitgebouwd tot camper. Van kleine Caddy’s die men een “mini-conversion” noemt tot reusachtige Mercedes-Benz Sprinters die uitgerust zijn met alle luxe die je je maar kunt bedenken: van een oven tot een doucheruimte. Mocht je van plan zijn om een bus zelf om te gaan bouwen tot camper, dan is dit dan ook je eerste stap.
Het kiezen van je bus
Wanneer je eenmaal het ‘vanlif-virus’ te pakken hebt begint het leuke werk pas echt: je zal een ‘rig’ moeten gaan kiezen die past bij wat jij van het leven onderweg gaat verwachten. Je hebt daarbij keuzes te over. We hebben de voornaamste opties voor je op een rijtje gezet.
Volkswagen Transporter
Om toch nog maar even bij dé camper der campers te blijven: kies je voor een Volkswagen, dan kies je automatisch voor de community die achter het merk schuil gaat. Overal waar je gaat zal je duimen tegenkomen onderweg, zeker als je voor de oudere exemplaren (de T1, de T2 of de T3) kiest. Ze springen in het oog en zijn herkenbaar voor eenieder. Een ander groot voordeel van een Volkswagenbus is dat elke automonteur er mee kan werken en dat onderdelen altijd goed verkrijgbaar zijn, waar je je ook mag bevinden in de wereld. Er zitten echter ook nadelen aan een Volkswagenbus. In de eerste plaats zijn ze duur om aan te schaffen. Zeker de oudere exemplaren en zeker als ze al als camper zijn omgebouwd. Daarnaast zijn ze niet echt ‘stealthy’, wat voor sommige vanlifers een absolute must is. Als je van plan bent om alleen maar op campings en camperstandplaatsen te verblijven is daar helemaal niets mis mee, maar middenin de stad je ‘poptop-roof’ openklappen is een no-go, simpelweg omdat je in de meeste landen in Europa niet wild mag kamperen.
Mercedes-Benz Sprinter
Wie op Instagram gaat zoeken naar uitgebouwde bestelbussen komt een miljard Sprinters tegen. Het is misschien wel dé populairste bestelbus om zelf om te bouwen tot camper. Daar zijn een aantal logische verklaringen voor: Mercedes-Benz is een oerdegelijk merk en opnieuw zijn onderdelen overal ter wereld wel goed te verkrijgen. Krijg je ergens panne, dan hoef je je weinig zorgen te maken dat een monteur er niet aan kan werken en/of dat onderdelen niet voorhanden zijn. De voornaamste reden om voor een sprinter te kiezen is echter de omvang. Ze zijn verkrijgbaar in verschillende afmetingen, maar het grootste exemplaar kent een binnenruimte met een lengte van 4,70 meter, een breedte van 1,78 meter en een stahoogte van 2,14 meter. Meer dan voldoende ruimte dus om een vast bed, een keukenblok, voldoende kastruimte en eventueel een douche in te bouwen. Daarnaast zijn de gesloten exemplaren super ‘stealthy’ (als je er besluit geen ramen in te zetten natuurlijk). Van de buitenkant lijkt het op een gewone bestelbus en je kunt dus gerust ergens middenin de stad parkeren zonder dat mensen doorhebben dat je aan het wildkamperen bent. Nadeel van een Mercedes bus is de relatief hoge kostprijs. Het blijft tenslotte een Mercedes-Benz auto. Een ander nadeel als je voor de grotere exemplaren kiest is het parkeren. Je kunt niet zomaar even je bus ergens insteken middenin een stad met krappe parkeerplaatsen. Daarnaast zijn parkeergarages vanwege de hoogte van de bus automatisch een no-go. Iets waar je met een Volkswagen busje geen problemen mee hebt, want die zijn met het dak dichtgeklapt net geen twee meter hoog.
Overige merken
Binnen de vanlifecommunity zijn er naast bovengenoemde bussen diverse andere merken te vinden. De Peugeot Boxer of Jumper bijvoorbeeld of de Renault Master. Ook de Opel Vivaro en de Ford Transit zijn bussen die je veelvuldig voorbij ziet komen als omgebouwde camper. Een groot voordeel van dit soort merken is dat ze niet zo duur zijn in aanschaf als een Volkswagen bus of een Mercedes-Benz Sprinter. Tevens zijn ze in verschillende uitvoeringen verkrijgbaar zodat het niet al te moeilijk moet zijn om een bus te vinden die qua afmetingen past bij wat jij nodig zult hebben. Daar staat dan wel weer tegenover dat onderdelen minder goed voorhanden zijn, zeker voor wat betreft de oudere bussen.
Schoolies
Een categorie bussen die je in Nederland niet al te vaak tegen zult komen, maar die in Amerika bijvoorbeeld wél bijzonder populair zijn, zijn de typische Amerikaanse schoolbussen, ook wel liefkozend ‘schoolies’ genoemd. Overbodig om te zeggen dat je hier een waar fort van kunt maken met alles wat je hartje maar begeert, maar om met een (school)bus te mogen rijden heb je in Nederland een speciaal rijbewijs nodig wat de meeste mensen niet in hun bezit zullen hebben.
Vloerplan maken
Een bus gekozen die aansluit bij wat jij zoekt? Mooi! Want dan begint het puzzelwerk namelijk. Een degelijk vloerplan maken vergt tijd en veel uitzoekwerk. Je hebt tenslotte te maken met (zeer) beperkte ruimte en dan is het maar de vraag of je alles kwijt kunt in je bus wat je mee wilt nemen. Je zult dus moeten gaan uitzoeken wat de afmetingen zijn van je koelkast/koelbox. Hoe groot je je bed wilt hebben bijvoorbeeld, want je zult wel comfortabel moeten kunnen slapen natuurlijk. Wordt het dan een uitschuifbaar/uitklapbaar bed of wil je liever een vast bed? Hoe zit het met kastruimte? Heb je genoeg plaats om je kleren op te bergen? Vergeet dan ook niet rekening te houden met opbergruimte waar je in eerste instantie misschien niet direct aan denkt, maar er wel mee te maken krijgt als je boodschappen en je elektronische apparatuur (camera, telefoon, tablet, laptop en misschien wel een drone)? Wil je een (draagbaar) toilet in je bus? Waar ga je die dan plaatsen als je hem niet zomaar in het zicht wilt hebben staan? Zoveel vragen, zoveel antwoorden en je zult het dus allemaal tot één mooi passend plaatje moeten zien te maken.
Bus verbouwen: het echte werk!
Bus gekozen en gekocht? Check! Vloerplan ontwikkeld? Check! Dan mag het bouwen gaan beginnen. Een fun job, maar wel eentje die veel tijd, energie en geld (daarover later in dit artikel meer) kost. Ben je zelf niet handig? Dan zal je sommige dingen moeten uitbesteden en dat kost uiteraard ook weer tijd en geld. Een goede voorbereiding is dan ook het halve werk en zorg dus vooral dat je alles van A tot Z al gepland hebt. Dat je precies weet waar alles z’n plekje moet krijgen in de bus, maar bijvoorbeeld ook dat je weet wanneer bepaalde onderdelen geleverd gaan worden. Want je zal nogal wat spulletjes moeten gaan aanschaffen als je deze zelf nog niet in je bezit hebt en hoogstwaarschijnlijk zal je die via het internet bestellen en dus thuis laten leveren. Door een goede planning te maken kun je ervoor zorgen dat onderdelen beschikbaar zijn wanneer je ze nodig hebt. Wil je bijvoorbeeld een ventilator in het dak? Dan is dat één van de eerste dingen die je in huis zou moeten hebben. De matrassen/kussens voor je bed komen in een later stadium wel. We hebben de ‘normale’ bouwprocedure voor je uiteen gezet zodat je een goed beeld hebt van het bouwproces.
Strippen en schoonmaken
Misschien heb je een compleet kale bus gekocht, misschien een camper met een vervallen interieur en misschien wel een bus van een bouwbedrijf waarbij de oude vloer onder de verfspetters zit. In alle gevallen zal je ervoor moeten zorgen dat je gehele bus leeg en brandschoon is zodat je met een leeg (en vooral schoon) canvas kunt beginnen.
Aanpassingen aan het exterieur
Voordat je verder kunt met het interieur zal je de aanpassingen die je aan het exterieur van de bus wilt gaan doen moeten uitvoeren. Hier is in een later stadium namelijk geen mogelijkheid meer toe. Wil je ramen in je gesloten bestelbus (laten) zetten of een gat in je dak zagen om de ventilator in te plaatsen? Dan is dit het moment om dat te doen.
Elektriciteitskabels trekken
Deze stap is niet voor iedereen nodig, maar zeg zelf: wie kan er vandaag de dag nou nog zonder elektriciteit? Je telefoon moet opgeladen worden en misschien ga je wel als digitale nomade beginnen aan het busleven en ben je zodoende compleet afhankelijk van je laptop en een werkende internetverbinding (al dan niet in je bus). Alhoewel het niet noodzakelijk is om deze stap uit te voeren voordat je begint met het isoleren van de bus, is het wel aan te raden. Je weet dan namelijk precies waar de kabels gaan lopen en kunt het isolatiemateriaal eromheen verwerken.
Isoleren
Je kunt er niet omheen: je verblijft in een metalen omhulsel. Dit betekent automatisch dat het ‘s zomers bloedheet zal zijn in je bus en in de koudere maanden van het jaar zal je nagenoeg dezelfde temperatuur als buiten de bus ervaren binnen je omgebouwde camper. Natuurlijk kun je dit opvangen door een ventilator, dan wel een kachel in de bus te plaatsen, maar isoleren is ten alle tijden aan te raden. We hebben het hier dan over de metalen gedeeltes van de bus. Deze geleiden warmte en kou namelijk optimaal. Voor eventuele ramen zijn er speciale isolatiesets verkrijgbaar die je middels zuignappen aan de ramen vast kunt plakken. Qua isolatiemateriaal heb je keuzes te over, maar schapenwol en reflecterend bubbelmateriaal worden het meest gebruik bij een camperombouw.
Vloer leggen en wanden + plafond bekleden
Je bus wordt je huis onderweg en dus zal je het een beetje leuk aan moeten gaan kleden. Qua vloer- en wandbekleding heb je weer keuzes te over, maar houdt er rekening mee dat je bus vies gaat worden. Je hebt te maken met een kleine ruimte en kom je bijvoorbeeld in een stortbui bij je bus aan terwijl je ergens off-grid geparkeerd staat, dan heb je niet zoals thuis een gang waar je je natte spul uit kunt trekken voordat je de rest van je woning betreedt. Vloerbedekking of tapijt is dus een niet al te handige keuze om als vloerbekleding te gebruiken. Vinyl of laminaat is een veel betere optie. Als je bus niet uitgerust is met rondom ramen zal je ook na moeten gaan denken over de muurbekleding. Hout wordt veel gebruikt, maar weegt wel wat en je moet je bus natuurlijk ook weer niet te zwaar maken. Je zult daar dus een weloverwogen keuze in moeten maken en dit geldt min of meer ook voor het plafond.
Framework bouwen en/of (laten) installeren
Voorgaande stappen worden door veel mensen gezien als het minder leuke gedeelte van een busombouw. Logisch, want écht resultaat ga je natuurlijk pas zien als je meubilair in de bus staat. Pas dan wordt het vaak écht visueel en kun je een goede voorstelling maken van het leven in je bus. Voor deze stap heb je twee simpele keuzes, maar je moet er goed over na denken welke keuze het beste bij je past: zelf bouwen en installeren of uitbesteden. Ben je een Handige Harry? Ga dan vooral zelf bouwen, want dit is vaak de leukste stap van het ombouwen van de bus. Heb je twee linkerhanden? Wellicht is het dan beter om uit te besteden. Er zijn zat bedrijven (maar ook vanlifers die zelf al eerder een bus hebben omgebouwd) die je kunnen helpen bij het bouwen van je kastruimtes, het keukenblok en je bed-bankcombinatie.
Elektra installeren
Voor deze stap zijn de spelregels nóg simpeler dan de vorige stap: weet je niet waar je mee bezig bent, besteedt dan alsjeblieft uit! Elektra aanleggen is een specialistisch zaakje en als je dit nog nooit gedaan hebt en/of de specialistische kennis ontbreekt, dan is het (letterlijk en figuurlijk) spelen met vuur. Het laatste wat je wil is je omgebouwde bus in vlammen zien opgaan vanwege kortsluiting. Wees dus vooral wijs als je zelf geen tot weinig verstand hebt van elektra.
Loodgieterswerk
Net als bij de twee voorgaande stappen kan het wijs zijn om dit klusje uit te besteden aan een specialist, maar op zich zullen er met het aanleggen van waterleidingen e.d. minder desastreuze gevolgen zijn bij een foutje als bij elektra. In het ergste geval staat je vloer onder water en zul je deze moeten vervangen als je voor een houten vloer hebt gekozen. Heb je een simpele setup met slechts 1 vers-watertank, een pomp, een kraan en een afval-watertank? Dan kom je met de meeste instructievideo’s die je op YouTube vindt al een heel eind. Is je setup gecompliceerder en/of voel je je niet comfortabel bij het loodgieterswerk? Laat het klusje dan vooral over aan een specialist.
Aankleden, inruimen en vertrekken maar!
Als alle bovenstaande stappen zijn doorlopen rest slechts de aankleding van je bus. Denk aan gordijnen voor eventuele ramen, de hoezen voor je matras en misschien een mooie wandtekening of een plantje die de boel doet opfleuren. Het is en blijft tenslotte je (tijdelijke) huis en wat kleine attributen die je blij maken zullen ervoor zorgen dat je je al snel helemaal thuis voelt in je omgebouwde bus. Blijft alleen nog het inruimen van je spulletjes over en dan is het: vertrekken maar!
Bus ombouwen tot camper: de eisen
Er zit een voordeel en een nadeel aan het zelf ombouwen van een bus tot camper. Het voordeel is dat je de bus helemaal naar eigen smaak kunt inrichten, maar het nadeel is dat je in de meeste gevallen een bestelbus hebt gekocht. Een bestelbus valt in het hogere wegenbelastingtarief in Nederland en als je een bestelbus als particulier wilt verzekeren ben je daarnaast ook maandelijks een klein fortuin kwijt aan verzekeringskosten.
Je kunt een stuk goedkoper uit zijn qua wegenbelasting als je je zelf omgebouwde camper laat keuren bij het RDW en de Belastingdienst. Wordt je camper goedgekeurd, dan kom je in aanmerking voor het zogenaamde kwart-tarief waardoor je per kwartaal een stuk minder kwijt zult zijn aan wegenbelasting. Je camper zal dan wel aan een aantal voorwaarden moeten voldoen en daarbij is het goed om te weten dat het RDW en de Belastingdienst verschillende eisen stellen aan de omgebouwde camper. De RDW is redelijk soepel met eisen als:
- Er moeten zitplaatsen en een tafel aanwezig zijn
- Er moet een bed aanwezig zijn
- Er moet een kookgelegenheid aanwezig zijn
- Er moeten mogelijkheden zijn om spullen op te bergen
Voldoe je aan deze eisen, dan kan er op het kentekenbewijs een vermelding worden gemaakt dat het een zogenaamde ‘kampeerauto’ betreft. Deze aantekening is echter niet voldoende om voor de wegenbelasting in het gunstigere tarief terecht te komen. Daarvoor zal je omgebouwde bus ook nog eens bij de Belastingdienst gekeurd moeten worden en die zijn een stuk strenger. De volledige inrichtingseisen vind je hier, maar als voorbeeld:
- Er zijn speciale eisen aan de afmetingen van het bed
- Er zijn speciale eisen aan de hoogte van het keukenblok
- Er moet een minimale stahoogte zijn van 170 centimeter
Daarnaast moet je er ook nog eens rekening mee houden dat je in de meeste gevallen BPM over de bus moet betalen. Een camper valt namelijk onder de categorie “personenauto’s”. Heb je een bestelauto gekocht en bouw je deze om tot camper, dan verander je daarmee dus de categorie waar de bus in valt en zal je dus ook nog eens BPM af moeten tikken bij onze vrienden van de blauwe envelop.
De kosten van het ombouwen van een bus tot camper
Eerlijk is eerlijk: wie een bus wilt ombouwen tot camper zal over een ruime portemonnee moeten beschikken. Ja, je kunt een matras in de laadruimte gooien en als ‘Weekend Warrior’ je prima vermaken in je ‘omgebouwde bus’, maar wie het écht goed wilt doen (en wilt voldoen aan de eisen die het RDW, dan wel de Belastingdienst stelt aan een kampeerauto) zal toch wel echt diep in de buidel moeten tasten om de bus op fraaie (en vooral functionele) wijze om te ombouwen tot camper. Daarbij geldt wel: je kunt het zo duur maken als je zelf wilt en voor luxe en functionaliteit betaal je. Je kunt een simpele USB-ventilator kopen die je aansluit middels een sigarettenaansteker-plug van de Action, maar je kunt ook voor een Maxxfan gaan van dik 300 euro. Je kunt een goedkope koelbox kopen van een paar tientjes en daar je eten en drinken middels zakken ijsblokjes koel houden, je kunt ook voor een superdeluxe compressor koelkast gaan die niet onder doet voor je koelkast thuis.
Als we naar gemiddelde kosten gaan kijken die men maakt bij het ombouwen van de bus, dan duikt 5.000 euro regelmatig op binnen de community. Dit bedrag is dan opgebouwd uit zaken als:
- Isolatiemateriaal
- Bouwmaterialen (hout, kit, schroeven, haken, etc.)
- Camperspecifieke materialen (dakraam, schuifraam, draaiplateau’s voor de voorstoelen, etc)
- Elektra (batterij, zonnepanelen, relais, omvormer, etc.)
- Ventilatie (dakraamventilator, ventilatieroosters)
- Keukenvoorzieningen (kraan, spoelbak, kookgelegenheid,etc)
Bij dit bedrag zit dan uiteraard de bus zelf niet inbegrepen en ook de eventuele keuring bij het RDW en/of de Belastingdienst komt hier nog bovenop. Vergeet ook de BPM niet die wordt geheven, want die kan vaak in de duizenden euro’s lopen. In totaal heb je dus toch al gauw 10.000 euro of meer nodig om van niets tot een omgebouwde camper te komen.
Voor veel mensen een fors bedrag en dan hebben we het nog niet eens over de tijd en energie die het kost om zelf een bus om te bouwen tot camper. Het kan dus soms voordeliger/slimmer/handiger zijn om een kant-en-klare camper te kopen. Een beetje zoeken op een site als Marktplaats en je komt vroeg of laat echt wel een leuke tegen. Je zult dan echter wel genoegen moeten nemen met een camper waarbij je zelf nog maar weinig invloed hebt op de indeling en de afwerking. Wil je daar wél 100% zeggenschap over, dan is zelf bouwen (of laten bouwen) de enige optie en daarvoor zal je dus zoals gezegd een aardig spaarpotje voor nodig hebben.
Bekijk ook deze gerelateerde artikelen
- Tips voor een roadtrip door Europa
- 15+ tips voor een roadtrip door Italië
- Tips voor een roadtrip door Frankrijk
- Tips voor een roadtrip in Kroatië
- De 5 mooiste camperroutes van Europa
- 4x de beste camperreizen in Europa
- 25 tips voor leven in een camper
- Hoe kun je een camper financieren?
- 7 tips om je camper te isoleren
- Waar let je op bij de aanschaf van een tweedehands camper?
Dit artikel is geschreven door Tony Wassenaar
In 2018 gooide Tony het roer om. Hij leverde de sleutels van zijn appartement in Rotterdam in, verkocht al z’n overbodige spullen en vertrok met zijn omgebouwde Volkswagen camperbus om als digitale nomade de wereld te ontdekken. Sindsdien schrijft hij onderweg artikelen voor onder andere Dik.nl.
Is het verstandig om je backpack te sealen? 
De 9 meest luxe hotels van Nederland 
Op de bonnefooi reizen? Alles dat je moet weten 
5 tips voor backpacken in Mexico 
De complete gids voor een camperreis door Portugal (wildkamperen) 
Wat is het beste vliegveld om op te vliegen naar Londen? 
8 leukste campings in Brabant 
8x de mooiste plekken van Frankrijk 
Hoe kun je een privéjet huren en wat kost het? 
9 redenen voor een vakantie naar Slovenië 