12 tips om je sollicitatiegesprek voor te bereiden

Heb je een sollicitatiegesprek in het vooruitzicht? Dan is het van belang om stil te staan bij een aantal aandachtspunten om een ijzersterke indruk achter te laten. Neem vooral de tijd om je sollicitatie voor te bereiden, hoe beter je voorbereid bent, hoe groter dat kans dat ze daadwerkelijk voor jou kiezen. Zo’n voorbereiding heeft onder andere betrekking op de volgende punten: vragen die je kunt stellen of kunt verwachten, houding, kleding, stemgebruik, verteltechnieken en materiële zaken die je mee dient te nemen, zoals een papier met referenties. Lees voor alle onmisbare tips snel verder!

---

1. Zoek uit wat je beoogde baan precies inhoudt

De laatste jaren hebben veel banen een ‘hippe’ functietitel gekregen. Zo is een algemeen directeur ineens CEO geworden, een verkoper een Outbound Sales Manager en een klusjesman een Chief Growth Officer. Het is als allereerst dus zaak om goed te onderzoeken wat zo’n functietitel normaal gesproken inhoudt. Als je dat voor je zelf honderd procent duidelijk hebt door te kijken naar de functievereisten bij de sollicitatie en je eigen speurwerk, kun je deze titel linken met het bedrijf waar je op sollicitatie gaat.

Functievereisten

Zoals we aangaven is het van belang goed naar de functievereisten te kijken en voor je zelf op te schrijven waarom jij aan die eisen voldoet. Ook als je niet aan alle eisen voldoet is het slim om voor te bereiden waarom je aan een bepaalde eis niet voldoet en wat je er op korte termijn aan gaat doen om dat wel te realiseren. Wees progressief en vindingrijk! Dat wordt gewaardeerd. Begin echter tijdens het gesprek niet over iets waar je niet aan voldoet, maar zorg voor een perfect weerwoord als ze er over beginnen.

Ervaringsvereisten

Veel banen vragen naar personeel met ervaring. Als jij die ervaring hebt is het zaak je oude baan in die branche te vergelijken met de baan waarvoor je op gesprek mag komen. Zoek naar overeenkomsten waarmee je kunt overtuigen dat jij perfect bent voor je beoogde job. Mocht je niet de gevraagde ervaring hebben, maar ben je toch uitgenodigd op gesprek? Dan is het zaak om te bewijzen dat jij zonder ervaring de man/vrouw bent naar wie ze zoeken. Ga tijdens het voorbereiden daarvoor goed bij jezelf na waarom jij deze baan aan zou kunnen met welke competenties. Hoe ga jij het verschil maken?

Bijvoorbeeld: je hebt gesolliciteerd op een baan als Social Media Specialist bij een bedrijf. Daarvoor verwachten ze dat je kennis en ervaring hebt met social media strategieën, dus wat werkt wel en wat niet? En al met al: hoe bereik ik een zo groot mogelijk publiek op social media. Mocht je daar nou geen ervaring mee hebben is het zaak om voor je gesprek research te doen naar die strategieën zodat je kunt laten zien dat je de juiste kwaliteiten en kennis hebt voor deze baan. Dit vergt het nodige speur- en studeerwerk, maar het vergoot wel de kans op een baan.

Match jouw ervaring met beoogde functie

Vergeet vooral geen ervaringsplekken te noemen die met je beoogde baan te maken hebben. Dit kan essentieel zijn en zelfs de doorslag geven of jij het wel of niet wordt. Stel dat je als journalist bij het jeugdjournaal solliciteert, qua kennis en capaciteiten zien ze het wel zitten, maar ze vragen zich af of je genoeg affiniteit met kinderen hebt. Zorg dan altijd dat je een antwoord hebt die aan hun eisen voldoet. Ga bij jezelf na: ben ik ooit jeugdtrainer geweest? Of pupillen scheidsrechter? Heb ik vroeger als oppas gewerkt? Of een bijbaantje gehad op een plek waar ik veel met kinderen moest werken? Al deze ervaringsplekken die te maken hebben met de functie waarvoor je op gesprek mag komen zijn de moeite waard om te benoemen. Dit maakt je verhaal en vooral jouzelf overtuigender!

---

2. Doe onderzoek naar het bedrijf

Nadat je klaar bent met je onderzoek naar de functie is het tijd om grondig onderzoek te doen naar het bedrijf waar je (hopelijk) komt te werken. Dit is een van de belangrijkste punten. Er zal veel van terugkomen tijdens je sollicitatiegesprek.

Bedrijfsgeschiedenis

Zoek uit wanneer het bedrijf is begonnen, wie het bedrijf is begonnen, hoeveel mensen er werken, of ze gegroeid of juist gekrompen zijn, of er in de loop der jaren ingrijpende reorganisaties zijn geweest en wie de belangrijkste concurrenten waren en/of nog steeds zijn. Uiteraard kun je niet alles te weten komen, maar zorg wel dat je alles van het bedrijf weet wat je kan weten. Kijk bijvoorbeeld op de website van het bedrijf onder het kopje ‘over ons’. Vaak staat daar veel nuttige informatie. Ook speurwerk via Google kan je verder helpen. Nog beter is als je iemand kent die daar werkt. Vraag hem of haar zo veel mogelijk!

Bedrijfscultuur

Doe goed onderzoek naar de bedrijfscultuur. Dit is namelijk zeer belangrijk om de vraag te beantwoorden of je wel in het bedrijf past. Hangt er bijvoorbeeld een hele formele en massale sfeer of is het juist gemoedelijk en informeel? Wordt er veel in teams gewerkt of is iedereen vooral met zijn of haar eigen hachje bezig? Het is soms moeilijk om schriftelijke bronnen te zoeken die iets zeggen over de bedrijfscultuur. Meestal kom je verder na een vragenrondje in je vrienden- en familiekring. Er is vast wel iemand die ooit eens in aanraking is gekomen met het bedrijf in kwestie. Ga vervolgens goed na of jij jezelf daar wel ziet werken en of jij bij hun past. Zo ja, zorg dan dat je daar woorden voor klaar hebt liggen. Overtuiging in het gesprek waarom jij perfect in de bedrijfscultuur past is belangrijk.

---

3. Wie is je gesprekspartner?

Het klink misschien een beetje als stalken, maar dat is het zeker niet: zoek je gesprekspartner op via sociale media en Google. Om een zo goed mogelijke indruk achter te laten is het fijn om te weten met wie je te praten komt. Kijk bijvoorbeeld eens op LinkedIn, Facebook of Twitter. Zie je gelijkenissen met deze persoon (bijv. zelfde muzieksmaak)? Begin daar dan voorzichtig over zonder dat je door laat schemeren dat je hem of haar hebt opgezocht op Google. Je kunt zo ook een beetje te weten komen hoe deze persoon is en wat hij of zij leuk vindt. Deze informatie kan je helpen om een goede indruk achter te laten.

Andersom: ze zoeken jou ook op

Wees er bewust van dat ze jou hoogstwaarschijnlijk ook opzoeken via sociale media. Ga voor de zekerheid al jouw sociale kanalen af om te kijken of er geen rare foto’s of teksten op staan die er mogelijk voor kunnen zorgen dat je niet wordt aangenomen. Hoe ver je daar in wil gaan is helemaal aan jou. De een kiest er voor om alleen nette en beschaafde foto’s over te houden en de ander denk ‘die gekke foto’s horen ook bij mij dus moeten ze dat maar accepteren’. Voor beide gedachtegangen valt wat te zeggen, maar wees er in ieder geval bewust van dat ze jouw profielen gaan bezoeken.

---

4. De welbekende goede en slechte eigenschappen

Heel cliché, maar toch nog altijd iets waar je rekening mee moet houden: je goede en slechte eigenschappen. Veel werkgevers vragen hier nog steeds naar.

Goede eigenschappen

Ga dus na wat jouw zes allersterkste eigenschappen zijn. Vervolgens kies je drie uit die het meest betrekking hebben op je beoogde baan. Wees je niet alleen bewust van die kwaliteiten, maar bedenk er ook een sterke toelichting bij. Bijvoorbeeld als je creatief bent, is het zaak uit te leggen waarom precies en in wat voor gebieden. ‘Ik heb gewoon altijd creatieve ideeën’ is niet goed. Kom met specifieke voorbeelden of ervaringen uit de praktijk waardoor jij op dat gebied onderscheidend bent.

Slechte eigenschappen

Een heuse trend is om hier met antwoorden te komen die slecht zijn, maar eigenlijk ook weer goed. Zoals ‘te perfectionistisch’ of ‘zo gemotiveerd dat ik altijd overwerk’. Wij raden je aan om dit niet te doen, omdat de meeste werkgevers wel doorhebben dat dit er dik bovenop ligt. Wees gewoon eerlijk en zoek slechte eigenschappen van je op die zo weinig mogelijk met de baan te maken hebben.

Als je bijvoorbeeld als journalist tijdens een sollicitatiegesprek zegt dat je niet goed onder druk kunt presteren is dat alles behalve slim. Als je soms egoïstisch bent kun je dat beter benoemen, stel daar tegenover dat je er wel bewust van bent en dat je er alles aan doet om een zo goed mogelijk teamspeler te zijn. Bovendien kan egoïstisch zijn je ook helpen om je doel te bereiken. Met andere woorden: zoek slechte eigenschappen die niet te dicht bij het werkveld liggen en verdedig deze eigenschappen.

Zorg voor voorbeelden

Zoek bij zowel de goede als slechte eigenschappen altijd voorbeelden waaruit dat blijkt. Zo sta je nooit met een mond vol tanden als ze je een waarom-vraag stellen.

---

5. Ken je cv en sollicitatiebrief

Zorg dat je onthoudt wat er in je cv staat. Ook de kleine werkervaringplekken, stages, niet voltooide opleidingen en cursussen. De kans is groot dat tijdens het gesprek een of meerdere onderdelen uit je cv naar voren komen. Wees dus voorbereid op vragen met betrekking tot je oude baan, studie of bijvoorbeeld gat in je cv. Naast dat je je cv moet kunnen dromen, raden we je ook aan om je sollicitatiebrief nog even een paar keer door te nemen. Naar aanleiding van zinnen die daar in staan kunnen namelijk ook vragen worden gesteld.

---

6. Bereid je voor op de meest gestelde vragen

In dit hoofdstuk zetten we de meest gestelde vragen op een rijtje. Zo weet je zeker dat je overal antwoord op hebt en er geen ongemakkelijke stiltes vallen omdat je iets niet weet. Zorg dat je bij iedere vraag een progressief en krachtig antwoord bedenkt. Het liefst met een voorbeeld! Voorbeelden doen het altijd goed omdat dit vaak beeldend is voor mensen.

• Wat weet je over ons bedrijf?
• Waarom wil je hier werken?
• Wat spreekt je aan aan ons bedrijf en de functie?
• Wat zijn jouw sterke punten?
• Wat zijn jouw zwakke punten?
• Hoe ben je in een team?
• Waarom moeten wij jou aannemen?
• Wat verwacht jij van ons?
• Waar zie jij jezelf over een X aantal jaar?
• Waarom wil je weg bij je oude werkgever?

---

7. Vragen die jij kunt stellen

Meestal wordt als laatst gevraagd of jij nog vragen hebt. Uiteraard is het handig om dan vragen te stellen! Zo kom je geïnteresseerd en gemotiveerd over. Hier een aantal voorbeelden:

• Hoe ziet een werkdag er hier voor mij uit?
• Wat zou mijn eerste opdracht zijn als ik word aangenomen?
• Zijn er nog taken die niet in de vacature staan, maar die ik wel moet doen?
• Wat vinden werknemers doorgaans de grootste uitdaging bij deze baan?
• Wat worden mijn verantwoordelijkheden?
• Met wie kom ik allemaal te werken?
• Op welke locatie ga ik werken?
• Hoe deed mijn voorganger het?
• Wat zijn de gebruikelijke werktijden?
• Wat maakt dit bedrijf volgens jou een leuke plek om te werken?
• Wat zijn de doorgroeimogelijkheden?

Schroom vooral niet om vragen te stellen waar jij écht geïnteresseerd in bent. Denk dus van te voren goed na wat je wil weten, maar vraag niets over salaris of proeftijd. Dat is een no-go.

---

8. Houding en non-verbale communicatie

Mits zo belangrijk als je kwaliteiten en je ervaring is hoe jij als persoon overkomt. Dit heeft alles te maken met je houding en je non-verbale communicatie. Dus hoe je lichaamshouding is, hoe je kijkt, hoe je praat, met welke toon je praat en hoe je reageert op vragen etc. Als dit allemaal verzorgd is laat je gegarandeerd een goede eerste indruk achter. Volgens talloze wetenschappelijke onderzoeken is een eerste indruk zeer belangrijk, mede omdat het blijft hangen bij mensen en omdat eerste indrukken vaak daadwerkelijk veelzeggend zijn over het karakter van iemand.

Houding

Zorg dat je rechtop staat, je kin ietwat omhoog hebt en zelfverzekerd loopt. Zorg dat je ook weer niet te overdreven doet. Oefenen in de spiegel kan helpen. Ook als je moet zitten is het zaak om met rechte rug te zitten en hoofd niet te veel naar beneden te laten hangen. Daarnaast zorg je dat je je handen niet onder de tafel laat hangen, maar je handen samen boven de tafel hebt. Ook in de wachtkamer dien je een goede houding aan te nemen! Hier wordt soms al naar gekeken.

Straal zelfverzekerdheid uit

Om een perfecte indruk achter te laten moet je zelfverzekerdheid uitstralen. Naast een goede houding doe je dit door middel van een ferme handdruk, duidelijk spraakvolume, oogcontact en gedurfde vragen en opmerkingen. Kijk wel uit voor arrogantie. Zorg niet dat je de indruk wekt dat jij het allemaal beter weet, maar houd het simpelweg bij een zelfverzekerde uitstraling.

Wees attent en scherp

Staar niet de leegte in, maar probeer oogcontact te maken tijdens het gesprek. Ook doe je er goed aan om af en toe te lachen of een grapje tussendoor te maken. Humor wordt vaak zeer gewaardeerd! Daarnaast zorg je voor een juiste mimiek bij verschillende onderwerpen. Zo mag je tijdens het vertellen van je sterke punten best glimlachen en zeer enthousiast vertellen. Dat wordt alleen maar gewaardeerd. Een combi van goede inhoud en goede non-verbale combinatie is de sleutel tot succes.

---

9. Kleding

Vroeger waren de kledingvoorschriften bij een sollicitatie een strak pak en gelikte schoentjes. Tegenwoordig hoeft dat bij de meeste bedrijven al lang niet meer. Maar wat moet je dan wel aan? Per bedrijf is dat anders, maar houd het vooral simpel en semi-netjes. En wijk vooral niet te veel af van je eigen kledingstijl.

Semi-netjes

Zoals vermeld hoeft je bij de meeste sollicitaties echt geen volledig pak aan te trekken. Zorg dat je een blouse aan hebt, desnoods met een trui of colbert er over. Daarnaast voldoet een pantalon of keurige spijkerbroek prima. Zorg wel voor een beetje nette schoenen. Het hoeven geen leren Van Bommels te zijn, maar een stel oude gympen is niet de bedoeling.

Afhankelijk van soort baan

Als je bij een bank solliciteert is het slim om nettere kleren aan te trekken dan een sollicitatie voor bijvoorbeeld een buschauffeur. Probeer je kleding dus zo goed mogelijk te matchen met het bedrijf in kwestie. Weet je het echt niet en wil je toch een zo goed mogelijke keuze maken? Dan biedt de website dresscode.nl wellicht een oplossing voor jou.

---

10. Deze attributen neem je mee

Een andere vraag die veel gesteld wordt: wat neem je mee naar een sollicitatiegesprek? In het volgende beknopte rijtje vertellen je wat handig is om mee te nemen. Ga deze checklist af voordat je op gesprek gaat. Zo weet je zeker dat je niets vergeet en ook materieel gezien uitstekend bent voorbereid.

• Kopieën van je sollicitatiebrief, cv en pagina met functievereisten.
• Pen, papier en een notitieblok.
• Een lijst met referenties van voorgaande werkgevers.
• Als je het hebt: een voorbeeld van een succescreatie van vorige baan. (bijv. artikel, werkplan, draaiboek)
• Flesje water
• Iets met suikers voor als je door de spanning wat licht in je hoofd bent (bijv. vrucht, dekstro, mars).

---

11. Sollicitatie oefenen

Het voelt misschien wat raar aan, maar vraag een vriend(in) of familielid om de sollicitatie te oefenen. Het kan ook helpen om het met je mobiele telefoon op te nemen zodat je kunt terugkijken wat goed ging en wat niet. Als je dit een paar doet ga je ongetwijfeld zelfverzekerder een gesprek in

Korte pitch

Mocht je niet met een partner willen oefenen kan je ook voor de spiegel of voor de camera van je smartphone gaan pitchen. Vertel overtuigend in minder dan vijf minuten waarom jij deze baan wil en waarom jij dit kan. Probeer met zo weinig mogelijk woorden zo veel mogelijk te zeggen. Gebruik expressie, houding en stemgebruik.

Realistisch

Probeer tijdens het oefenen alles zo realistisch mogelijk na te bootsten. Dus trek de juiste kleren aan, doe de juiste spullen in je tas en zorg voor een goede houding. Stel je zelf ook vragen die tijdens de sollicitatie naar voren kunnen komen en geef zo goed mogelijk antwoord. Wees er van bewust dat niet alle vragen aan bod komen. Dat moet je er echter niet van weerhouden zo veel mogelijk vragen na te bootsen.

---

12. Tot slot: aandachtspunten om niet te vergeten

Tot slot geven we je graag een een rijtje met zaken die je mogelijk helpen om zo zelfverzekerd mogelijk een sollicitatiegesprek in te gaan. Het betreffen vooral optionele randzaken. Beslis dus vooral zelf of je er wat aan hebt of niet.

• Douche jezelf goed van te voren
• Gebruik deodorant en parfum, maar niet te veel!
• Zorg dat je kleding schoon en gewassen is
• Zorg voor geknipte nagels zonder vuil eronder
• Zorg voor schone schoenen
• Onthoud namen
• Gebruik niet te veel make-up
• Maak geen zenuwachtige indruk door aan je haar te zitten of met je voeten te bewegen
• Zorg dat je haar er verzorgd uitziet
• Ga bijtijds van huis weg zodat je er ruim op tijd bent.
• Houd rekening met de weersomstandigheden. Met natte kleren aankomen is niet fijn.

---

Conclusie

Of je een baan wel of niet krijgt hangt mede af van een sollicitatiegesprek. Zo’n gesprek is een relatief korte momentopname waar je een perfecte indruk wil achterlaten. Het is van belang om je grondig voor te bereiden op zo’n gesprek. Zowel inhoudelijk als alle randzaken. Ga alle lijstjes in dit artikel af om met een zelfverzekerd en compleet gevoel het gesprek aan te gaan. Wees voorbereid op alles, dan kan er niets mis gaan. Wij hebben er in ieder geval alle vertrouwen in! Veel succes.

---

---