Hoe kun je asbest herkennen?

Asbest, we weten allemaal dat het gevaarlijk is voor de gezondheid en dat het vaak opgeruimd moet worden. Tot 1993 werd asbest zeer regelmatig toegepast in voornamelijk de bouw, doordat asbest vele goede eigenschappen bezat. Maar wat is asbest eigenlijk? Waar in huis kunnen we die asbest nu nog terugvinden? En hoe herkennen we die asbest dan? En als we het gevonden hebben, wat dan? Het antwoord op al je asbestvragen vind je in dit artikel.

Wat is asbest?

Asbest is een verzamelnaam voor zes in de natuur voorkomende silicaatmineralen, die zijn opgebouwd uit fijne vezels. Asbest is dus een natuurlijk product waarvan de naam is afgeleid van het Griekse ‘asbestos’ wat onverwoestbaar betekent. Asbest werd dan ook vooral geroemd om zijn goede eigenschappen. Het is sterk en toch flexibel, het was een relatief goedkope grondstof die gemakkelijk gewonnen werd, het is slijtvast en werkt isolerend, en daarnaast is het ook nog eens bestand tegen hoge temperaturen. Asbest was goedkoop verkrijgbaar, wat dit product samen met zijn goede eigenschappen een gewild product in onder andere de bouw maakte. Asbest wordt gewonnen in onder andere Canada, Rusland en Zuid-Amerika, en valt te verdelen in twee hoofdgroepen, namelijk:

Serpetijnachtige (ofwel de spiraalvormige)

Onder de serpetijnachtige asbest valt onder andere chrysotiel, oftewel wit asbest. Dit type asbest komt het meeste voor. De serpetijnachtige asbest is te herkennen aan zijn gekrulde vezel, die bij splijting in de dwarsrichting zal splijten. Dit zorgt ervoor dat de vezels wel korter worden, maar dezelfde diameter hebben als voor de splijting.

Amfiboolachtige (ofwel de rechte)

Onder de amfiboolachtige asbest vallen onder andere crocidoliet (blauw asbest), actinoliet (groen asbest), amosiet (bruin asbest), anthophyliet (geel asbest) en tremoliet (grijs asbest). Bij amfiboolachtige asbest is de vezel naaldvormig. Deze vezel valt makkelijk te splijten in de lengterichting, waarbij de vezels wel dunner worden, maar dezelfde lengte behouden als voor de splijting. Crocidoliet (blauw asbest) valt daarnaast nog te herkennen aan zijn weerhaakjes.

Hoe ziet asbest eruit?

Het herkennen van asbest is lastig, dit komt mede doordat de asbestvezels zo fijn dat je ze niet met het blote ogen kan zien. Asbest herkennen aan een geur is ook niet mogelijk, omdat het geen kenmerkende geur heeft. Ondanks dat het erg lastig is om asbest te herkennen, is het wel mogelijk om materiaal te herkennen waar mogelijk asbest inzit. Wanneer je dit soort materialen aantreft in bijvoorbeeld je woning of schuur, kun je een gespecialiseerd bedrijf inschakelen dat komt kijken of je daadwerkelijk met asbest te maken hebt. Materiaal waar mogelijk asbest in verwerkt zit, kun je op de volgende manier herkennen:

Structuur

Het materiaal waarvan het product gemaakt is, bestaat uit een vezelachtige structuur. Dit is vooral duidelijk te zien wanneer het product beschadigd is of wanneer er breuken in het materiaal zijn ontstaan.

Kleur

De kleur van het materiaal kan een indicatie geven of je wel of niet te maken hebt met asbest. Veel producten waar asbest in is verwerkt is wit, daar meer dan 85% van de gebruikte asbest wit asbest (oftewel chrysotiel) is. Naast wit kan het asbesthoudende product ook blauw of bruin zijn.

Jaar van productie

Het jaar waarin een product geproduceerd is, geeft vaak ook wel een goed beeld of het product wel of geen asbest bevat.

< 1983: Veel gebruik van losgebonden asbest

1983 – 1993: Gebruik van hechtgebonden asbest

Product

Als je asbest wilt herkennen is het handig om te weten in welke producten je het tegen kan komen. Bekend is dat asbest vaak gebruikt werd in isolatiematerialen, constructie en/of versterkingsmaterialen, en als afdichtingsmateriaal (asbestkoord). Maar waar zou je het dan precies kunnen aantreffen? Hieronder een (beperkt) rijtje van toepassingen waarvoor asbest veel werd gebruikt, waarbij we onderscheid maken tussen binnen en buiten.

Binnen:

• Op zolder; plaatmateriaal van cement, vezelplaat of karton met asbest
• CV ketel of boiler; asbesthoudende plaat onder CV van gips of cement, isolatie rond afvoerbuis
• Tussenwanden; systeemwanden of aftimmering en bekleding met asbesthoudend cement, vezelplaat of karton
• Vensterbank en vloerbedekking; vensterbanken van kunstmarmer, ondervloerplaten van asbesthoudend karton
• Vloer; vinyltegels, vloerzeil met onderlaag van asbesthoudend papier, asbesthoudende lijm

Buiten:

• Gevelbekleding; plaatmateriaal, cement, kit, coating, bitumen, voegen, sponningen en kozijnen
• Dak van schuur: asbesthoudende golfplaten
• Regenpijn en dakgoot; asbesthoudende buizen en/of platen/bekleding

Voor het complete overzicht van plekken in en om het huis waar mogelijk asbest gebruikt is, verwijzen we je graag door naar de website van Kenniscentrum InfoMil.

Daar vind je zeer uitgebreide informatie over alle asbesthoudende producten die mogelijk gebruikt zijn in en om je woning.

Losgebonden en hechtgebonden asbest

Naast de verschillende typen asbest die onder andere gekenmerkt worden door de kleur, wordt er ook onderscheid gemaakt tussen logebonden en hechtgebonden asbest.

Hechtgebonden

Bij hechtgebonden asbest is de asbest verwerkt in een ander product, waarin het ‘vast’ zit. Denk bijvoorbeeld aan golfplaten. Daken van hechtgebonden asbest zullen verwijderd moeten worden wegens het grote risico. Daken kunnen immers gemakkelijk beschadigen. Voor andere producten van hechtgebonden asbest geldt niet altijd dat deze verwijderd moeten worden. Dat heeft vooral te maken met het feit dat de asbestvezels ‘vast’ zitten in het product, waardoor je ze niet kunt inademen en ze dus geen gezondheidsrisico vormen. Bij het vermoeden dat je met asbesthoudende producten te maken hebt, kun je een asbestinventarisatie uit laten voeren door een gecertificeerd bedrijf, zodat je weet waar je mee te maken hebt.

Losgebonden

Losgebonden asbest is niet verwerkt in een ander product, hierdoor is het zacht en kan het afbrokkelen. Losgebonden asbest wordt vaak gevonden in vloerbedekking en isolatieplaten. De asbestvezels van de losgebonden soort kunnen loskomen door bijvoorbeeld trillingen of aanraking. Hierdoor komen de stoffen in de lucht terecht, waardoor ze schade aan je gezondheid kunnen aanrichten. Het risico voor je gezondheid is bij deze asbestsoort erg hoog, waardoor het absoluut nodig is om de asbesthoudende producten te laten verwijderen door een bedrijf dat daarin gespecialiseerd is.

Wat moet je doen als je asbest gevonden hebt?

Zoals hierboven uitgelegd is asbest niet altijd een probleem. Vooral de hechtgebonden soort brengt vaak weinig risico’s met zich mee (met uitzondering van daken van asbest). De hechtgebonden asbest is vaak zo goed in een product verwerkt, dat je niet bang hoeft te zijn dat de vezels los zullen raken. Toch is het wel van belang om te weten dat je ermee te maken hebt. Mocht je namelijk ooit gaan verbouwen of iets dergelijks, dan is het wel belangrijk dat er rekening gehouden wordt met het asbesthoudende materiaal. Door beschadigingen aan het product kunnen de vezels namelijk loskomen en in de lucht terechtkomen, waardoor ze wél gevaarlijk voor je gezondheid zijn. Daarom is het altijd aan te raden om een expert in te schakelen wanneer je vermoedt dat je te maken hebt met asbest.

In dit artikel geven we je meer tips over het verwijderen van asbest.

Is het mogelijk om asbest te herkennen?

Zoals je nu weet is het ontzettend lastig om er zeker van te zijn dat je met asbest te maken hebt. Dit heeft te maken met de enorm fijne vezels, die niet met het blote oog te zien zijn. Daarnaast is asbest in zoveel producten verwerkt, dat de kans groot is dat zich ergens in jouw woning (mits deze voor 1993 gebouwd is) asbest bevindt. Sommige asbesthoudende producten, zoals oude golfplaten en asbestkoord, zijn nog wel te identificeren, maar voor vele andere producten is dat een stuk lastiger. Heb je dus het idee dat je te maken hebt met een asbesthoudend product in of om je woning, dan is het aan te raden om een expert in te schakelen om een asbestinventarisatie uit te laten voeren. Vooral wanneer je bijvoorbeeld van plan bent om je woning grondig te verbouwen, is het fijn om te weten of zich ergens asbest bevindt, voordat je begint. Door de verbouwing zou je het asbesthoudende product namelijk kunnen beschadigen, waardoor de asbestvezels die eerder nog vast zaten los zijn gekomen. Die asbestvezels in de lucht kunnen voor ernstige gezondheidsklachten als long- of alvleesklierkanker zorgen. Neem daarom bij twijfel altijd het zekere voor het onzekere.

Dit artikel is geschreven door Dik de Graaf

Fanatiek blogger voor Dik.nl en altijd op zoek naar diepgang. Bijt zich helemaal vast in een onderwerp om alles tot in de puntjes uit te zoeken. Gek op reizen, sporten en lezen.

Website